راهنمای ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی

اظهارنامه مالیاتی گزارشی است که اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل برای اعلام درآمدها، هزینه‌‌ها و محاسبه مالیات سالانه خود به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه می‌دهند. این اظهارنامه به‌‌عنوان کارنامه مالی فرد یا کسب‌وکار عمل می‌کند و مبنای تعیین مالیات قرار می‌گیرد. ما با نوشتار «راهنمای ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی» گام‌به‌گام کمک می‌کنیم تا شما بدون نیاز به مراجعه به اشخاص غیرمتخصص همچون کافی‌نت‌ها و دفاتر پیشخان دولت بتوانید خودتان این تکلیف قانونی را انجام دهید.

ابتدا لازم است سه سؤال مهم را بررسی کنیم:

1- اگر اظهارنامه خود را ارسال نکنیم چه عواقبی برای ما به همراه خواهد داشت؟

2- براساس کدام‌یک از مواد قانونی مشمول جریمه می‌شویم؟

• طبق ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم، تصریح شده است چنانچه مؤدیان نسبت به تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر اقدام نکنند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی‌درصد (30%) مالیات متعلق می‌شوند.

3- بر چه مبنایی مکلف به ارسال اظهارنامه مالیاتی هستیم؟

• برای پاسخ به این سؤال باید مواد 1 و 101 قانون مالیات‌های مستقیم را بررسی کنیم. در ماده 1 قانون‌گذار تصریح می‌کند هر شخص حقیقی ایرانی که مقیم ایران است، نسبت به کلیة درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌کند مشمول مالیات می‌شود. همچنین در ماده 101 قانون‌گذار تصریح می‌کند شرط استفاده از معافیت توسط مؤدیان ارسال اظهارنامه عملکرد است. معافیت مذکور در ماده 101 نیز در قانون بودجه تعیین شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم که چطور می‌توانید از حداکثر معافیت مالیاتی بهره‌مند شوید.

سازمان امور مالیاتی براساس گروه‌بندی اشخاص، تسهیلاتی را در قالب فرم تبصره ماده 100 ابراز داشته است که برای استفاده از آن شما باید با گروه‌بندی مشاغل و سقف درآمد مشمول بهره‌مندی از فرم تبصره ماده 100 آشنا شوید.

ما تمام مراحل ارسال اظهارنامه و تکمیل فرم تبصره ماده 100 را برایتان توضیح می‌دهیم. ابتدا شما را با قوانین آشنا می‌کنیم و در پایان به نحوه ارسال اظهارنامه می‌پردازیم. چنانچه سؤالی داشتید می‌توانید ذیل این نوشتار مطرح کنید تا با جزئیات کامل راهنمایی‌تان کنیم.

گروه‌بندی صاحبان مشاغل:

سازمان امور مالیاتی صاحبان مشاغل را براساس نوع و حجم فعالیت به سه گروه تقسیم کرده است:

1. گروه اول: چنانچه مؤدیان طی آخرین اظهارنامه ارسالی به سازمان امور مالیاتی یا طی آخرین برگ قطعی که سال گذشته به آنها ابلاغ شده است بیشتر از 30 میلیارد تومان فروش داشته باشند یا جزو مشاغلی همچون واردکنندگان، صادرکنندگان، صاحبان کارخانه‌ها، هتل‌های سه‌ستاره و بالاتر، دارندگان کارت بازرگانی، واردکنندگان، صادرکنندگان، صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن، صرافی‌ها و مؤسسات حمل‌ونقل باشند، جزو مؤدیان گروه اول قرار می‌گیرند. البته چنانچه فعالیت آنها خدماتی باشد، سقف مبلغ مورد اشاره برای قرار گرفتن در گروه اول درآمد بیشتر از 15 میلیارد تومان است.
2. گروه دوم:مشاغلی که درآمد ابرازی آنها طی آخرین اظهارنامه ارسالی به سازمان امور مالیاتی یا طی آخرین برگ قطعی که سال گذشته به آنها ابلاغ شده است، بین 10 تا 30 میلیارد تومان است.
3. گروه سوم: سایر مشاغلی که در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند.

هر گروه تکالیف و الزامات خاص خود را در نگهداری و ارائه اسناد و مدارک مالی دارد. اما با بیانی ساده اشخاص گروه اول امکان استفاده از تبصره ماده 100 را ندارند. در نوشتاری تحت عنوان «گروه‌بندی مشاغل» به‌تفصیل در این خصوص و این سؤال، که اشخاص گروه اول چه مشخصاتی دارند، پرداخته‌ایم.

اما درخصوص گروه دوم و سوم، مؤدیان این گروه‌ها تا سقف 21.600.000.000 تومان (بیست و یک میلیارد و ششصد میلیون تومان) برای عملکرد سال 1403 می‌توانند از تبصره ماده 100 بهره‌مند شوند.

شما به‌تنهایی می‌توانید فرم تبصره ماده 100 را با اندکی آموزش به‌خوبی ارسال کنید. درخصوص ارسال اظهارنامه مالیاتی، که گروه اول مکلف به ارسال آن هستند، اگر واحدی تولیدی هستید، نیاز دارید از کمک فردی متخصص بهره‌مند شوید‌.

مهلت ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی:

اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل مکلف‌اند اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا پایان خرداد ماه هر سال برای عملکرد سال قبل از طریق سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir  تکمیل و ارسال کنند. اما چنانچه درگیر پیچیدگی‌های غیرمعمول بودید و بر این اساس نیاز به مشاوره داشتید، می‌توانید از آموزش تنظیم اظهارنامه اشخاص حقیقی بهره‌مند شوید‌. با فراگیری روند این کار می‌توانید با آگاهی کامل از قوانین و مقررات مالیاتی با آسودگی خیال اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهید. طبیعتاً این نوشتار ظرفیت کافی برای ارائه تمام جزئیات ارسال اظهارنامه را ندارد و صرفاً می‌تواند یک‌سوم فعالان اقتصادی را پوشش دهد.

توجه داشته باشید که عدم پرداخت به‌‌موقع مالیات می‌تواند جریمه‌‌های سنگین و مشکلات قانونی به همراه داشته باشد. اگر در حال حاضر پرونده شما در مراجع حل اختلاف مالیاتی، از جمله رسیدگی توسط ممیز کل یا رسیدگی توسط هیئت حل اختلاف مالیاتی بدوی قرار دارد، می‌توانید از خدمات مالیاتی دادیس بهره‌مند شوید. تیم مشاوران رسمی دادیس به شما کمک می‌کند تا با ارائه یک لایحه‌ دفاعیه‌ به اقتضای نیازتان، مالیاتی عادلانه بپردازید.

آخرین بخشنامه مربوط به تبصره ماده 100

درخصوص عملکرد سال 1403 دستورالعمل تبصره ماده 100 هنوز منتشر نشده است که به موقع خود به توضیح آن خواهیم پرداخت.

آخرین بخشنامه مربوط به تبصره ماده 100 به شماره د/88520/200 به تاریخ 21/12/1402درخصوص عملکرد منتهی به دوره اسفند 1402 است که جزئیات آن در ادامه این نوشتار بررسی شده است.

از نظر قانون‌گذار و دولت، اظهارنامه مهم‌ترین سند مالی کسب‌وکار طی یک سال مالی است؛ به‌ این ترتیب‌که اعطای هرگونه معافیت یا استفاده از مزایای نرخ صفر مالیاتی، بخشودگی یا مشوق‌های شغلی به شرط ارائه اظهارنامه مالیاتی یا اظهارنامه عملکرد است و در صورت ارائه ندادن آن، مؤدی علی‌رغم عدم بهره‌مندی از مزایای شغلی، مشمول جریمه‌های غیرقابل بخشودگی و مجازات می‌شود. به‌سبب اهمیت این موضوع، همچون تمام اسناد مالی و محضری، اطلاعات ابرازی در اظهارنامه نیز قطعی و مشمول تبعات قانونی و مسئولیت ارسال آن به‌عهده شماست.

آیا ارسال اظهارنامه در دفاتر پیشخان دولت اقدامی صحیح است؟

برای پاسخ به این پرسش، ابتدا باید بررسی کنیم که آیا شما برای درمان بیماری به عطاری مراجعه می‌کنید یا به پزشک؟ آیا آگاهی از تغییرات یا تجربیات مربوطه برای شما اهمیت دارد؟ متأسفانه در سال‌های اخیر در سازمان امور مالیاتی شاهد این هستیم که عددی به‌اشتباه یا طبقه‌بندی نادرست اقلام سود و زیان توسط متصدی دفتر پیشخان دولت یا کافی‌‌نت ثبت شده است و از طرفی طبق نظر قانون‌گذار، ثبت الکترونیکی اظهارنامه همچون امضای شما در دفتر اسناد رسمی است؛ به این معنی که شما در سلامت کامل عهده‌دار تمام اطلاعات ارسال شده و مسئول مبلغ مالیات ابرازی هستید و اگر عددی به‌اشتباه ثبت یا طبقه‌بندی شده باشد، این گمان را به ذهن متبادر می‌کند که شما قصد کتمان حقیقت یا گمراهی مسئول رسیدگی‌کننده را دارید.

اشخاص مشمول تبصره ماده 100

هرساله سازمان امور مالیاتی به‌منظور تسهیل و تسریع وصول مالیات از مؤدیان و با توجه به کمتر شدن حجم فعالیت مسئولان رسیدگی‌کننده، تسهیلاتی تحت عنوان تبصره ماده 100 برای مؤدیان یا اشخاص حقیقی گروه دوم و گروه سوم قائل می‌شود تا با پرداخت مالیات مبتنی‌بر توافق، اشخاص را به گزارشگری هرچه بهتر و سریع‌تر ترغیب کند. این در حالی است که برای عملکرد سال 1403 تمامی گروه‌های دوم و سوم امکان بهره‌مندی از شرایط تبصره ماده را دارند و درصورتی‌که جمع فروش توأم با ارائه خدمات مؤدیان تا مجموع 21.600.000.000 تومان (بیست و یک میلیارد و ششصد میلیون تومان) یا معادل 150 برابر معافیت حقوق سال 1403 باشد، می‌توانند از فرم توافق‌نامه تبصره ماده 100 استفاده کنند.

به‌منظور کسب اطلاعات کامل درخصوص آخرین قوانین مربوطه به تبصره ماده 100 برای عملکرد دوره مالی 1403 می‌توانید به لینک مرتبط مراجعه فرمایید.

مشاوره تلفنی اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

مؤسسه مالیاتی دادیس در راستای بهره‌مندی هرچه بیشتر مؤدیان از پرداخت مالیات عادلانه قصد دارد تا با ارائه خدمات مشاوره مالیاتی تلفنی اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، از ایجاد اشتباهات رایج افراد غیرمتخصص در تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و همچنین تبعات بعدی مؤدیان در پاسخگویی در سازمان امور مالیاتی جلوگیری کند. زیرا در سال‌های اخیر، به‌خصوص از سال 1400، ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی منوط به اطلاع از آخرین اخبار، قوانین، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌‌های سازمان امور مالیاتی است که مؤدیان می‌توانند در این خصوص اطلاعات خود را برای هریک متخصصان این حوزه ارسال کنند تا اظهارنامه عملکرد خود را با توجه به تغییرات شغلی‌ در آینده‌ای قابل پیش‌بینی تکمیل و ارسال کنند.

بخشنامه تبصره ماده 100 برای سال 1403

درخصوص گزارش عملکرد مالی منتهی به اسفند 1402، که اشخاص حقیقی موظف‌اند تا پایان خردادماه سال 1403 آن را ارائه دهند، طی بخشنامه‌ای به شماره د/88520/200 به تاریخ 21/12/1402 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ با این رویکرد که حکم تبصره ماده 100 در سال‌های گذشته باعث افزایش مطلوبیت برای اشخاص حقیقی گروه دوم و سوم و فراهم آوردن موجبات همکاری بازار با دولت شده است. از طرفی نیز این فرایند باعث شد تا سازمان امور مالیاتی هزینه کمتری برای رسیدگی به پرونده مالیاتی اشخاص حقیقی پرداخت کند که به‌طور مستقیم صرفه‌جویی دولتی به شمار می‌رفت. اما این تنها منفعت استفاده از تبصره ماده 100 نبوده است. در نهایت بررسی این موضوع از جهات مختلف اقتصادی موجب شد تا ریاست محترم سازمان امور مالیاتی سقف بهره‌مندی اشخاص حقیقی گروه دوم و سوم را تا مبلغ 18 میلیارد تومان افزایش دهد.

البته بخشنامه اشخاص مشمول تبصره ماده 100 نیز همچون سایر مصوبات در موعد قانونی خود تکمیل و جزئیات آن به‌صورت شفاف‌تری ارائه می‌شود. بخشنامه منتشر شده از جانب سازمان امور مالیاتی در ذیل همین پاراگراف در قالب فایل PDF  (به‌پیوست) تقدیم حضور می‌شود.

نحوه پرداخت مالیات اشخاص حقیقی: شرایط و روش‌های اقساطی

پس از تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی، نوبت به تعیین روش پرداخت مالیات می‌رسد. در این مرحله، مؤدیان می‌توانند بین پرداخت نقدی یا اقساطی یکی را انتخاب کنند. در صورت انتخاب پرداخت اقساطی، حداقل ۴۰ درصد از مبلغ کل مالیات باید به‌عنوان پیش‌ پرداخت واریز و مابقی مبلغ طی حداکثر ۶ ماه تسویه شود.

در شرایطی که کسب‌وکار با کاهش درآمد مواجه باشد، امکان استفاده از ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌‌های مستقیم وجود دارد. در این حالت، نیازی به پیش‌پرداخت نیست و کل مبلغ مالیات باید طی ۴ ماه پرداخت شود. توجه به قوانین و مقررات مالیاتی و انتخاب روش پرداخت مناسب می‌تواند به مدیریت بهتر تعهدات مالیاتی کمک کند.

استفاده از تبصره ماده 100 چه معایبی دارد؟

این مهم را در نظر داشته باشید، طبق تبصره ماده 100 سازمان امور مالیاتی، در صورت کتمان درآمد یا فروش بیشتر از سقف تعیین شده، برای شخص حقیقی، علاوه بر جریمه کتمان درآمد، جریمه عدم تسلیم اظهارنامه عملکرد نیز تعلق می‌گیرد؛ با این استدلال که فرم تبصره ماده 100 در حکم تسلیم اظهارنامه عملکرد تلقی نمی‌شود و فقط یک توافق‌نامه می‌باشد که مفاد آن از طرف مؤدی نقض شده است.

برای ارسال اظهارنامه در کافی نت چه نکاتی را مد نظر داشته باشیم؟

با توجه به اینکه ثبت و ارسال اظهارنامه الکترونیکی همچون امضای شما در دفتر اسناد رسمی می‌باشد، از این رو مسئولیت ارسال اظهارنامه نیز به عهده شماست. برای ارسال اظهارنامه در کافی نت باید مدنظر داشته باشید که ابتدا مطالعه و آگاهی کاملی نسبت به آخرین تغییرات قانون داشته باشید و سپس بر روی فرم پیش‌نویس اظهارنامه عملکرد (از سایت سازمان امور مالیاتی قابل دانلود می‌باشد) اطلاعات خود را که به طور دست‌نویس تکمیل نموده‌اید، با اطلاعاتی که توسط متصدی کافی نت تکمیل شده است، مقایسه کنید تا مشمول پرداخت مالیات اضافی نشوید.

نحوه ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

در این بخش صرفاً نحوه ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی را به شما آموزش می‌دهیم. برای ارسال اظهارنامه مالیاتی خود عجله نکنید. تجربه به ما نشان داده است عجله کردن باعث اشتباه و خسارت می‌شود. در کمال آرامش به‌ترتیب تمام مراحل ذیل را دنبال کنید تا از ارسال صحیح اظهارنامه یا فرم تبصره ماده 100 خود اطمینان کامل به دست آورید.

ابتدا پرینت گردش حساب بانکی را که به پرونده الکترونیکی خود متصل کرده‌اید از بانک بگیرید. اگر اینترنت بانک ندارید به بانک مراجعه و موارد زیر را درخواست کنید. دقت داشته باشید که موارد 1 تا 4 می‌تواند در یک برگه خلاصه شود که حتماً دارای مهر بانک است. اما موارد 5 و 6 را در صورت امکان هرساله به‌عنوان مشتری وفادار از بانک بگیرید و در جایی نگهداری کنید تا درصورتی‌که سازمان امور مالیاتی ادعای خلاف واقع اظهارات شما را داشت، بتوانید هر ادعایی که داشتید اثبات کنید. این پرینت درخصوص سایر دعاوی نیز برای شما کاربرد خواهد داشت.

• مانده حساب اول دوره یا ابتدای سال.
• مانده حساب پایان دوره یا پایان سال.
• جمع گردش برداشت یا گردش بدهکاری طی سال یا طی دوره.
• جمع گردش واریزی یا گردش بستانکاری طی سال یا طی دوره.
• در صورت امکان پرینت حساب بانکی خود که تمام صفحات آن به مهر بانک باشد.
• اکسل گردش یک‌ساله خود را از بانک در داخل یک فلش بگیرید. این گردش برای پالایش حساب‌های بانکی شما بسیار پرکاربرد است.

این اقدام‌ها را برای سایر حساب‌های بانکی خود نیز انجام دهید تا درصورتی‌که سهواً یکی از معاملات یا جابه‌جایی بین حساب‌های شخصی در حسابی غیر حساب تجاری شما صورت گرفته باشه و حساب مورد نظر توسط سازمان امور مالیاتی مورد بررسی قرار گرفت، امکان دفاع از آن را داشته باشید.

نحوه اصلاح اینتاکد مالیاتی

شایان ذکر است که انتخاب اینتاکد صحیح می‌تواند باعث شود مبلغ مالیات پرداختی شما تفاوت چشمگیری داشته باشد. فرض بر این است که شما پرونده مالیاتی خود را تشکیل داده‌اید؛ بنابراین باید نحوه اصلاح اینتاکد مالیاتی را برایتان تشریح کنیم. ابتدا مطمئن شوید که اینتاکد شما به‌صورت صحیح ثبت شده است یا نه. برای اصلاح فعالیت یا اینتاکد به‌ این ترتیب باید عمل کنید:

• ابتدا وارد کارتابل مالیاتی خود به آدرس tax.gov.ir ‌شوید.
• سپس از منوی سمت راست، روی گزینه پرونده‌های مالیاتی کلیک ‌کنید.
• در مرحله بعد ذیل پرونده مالیاتی خود روی جرئیات پرونده کلیک ‌کنید.
• در صفحه‌ای که برایتان باز می‌شود، حتماً نوع فعالیت خود را بررسی کنید که صحیح درج شده باشد.
• با توجه به گستردگی فعالیت‌ها حتماً فعالیت‌های مشابه خود را نیز چک کنید که آیا می‌توانستید فعالیت دیگری انتخاب کنید.
• درصورتی‌که فعالیت شما به‌درستی انتخاب نشده باشد، با جواز، پروانه فعالیت، گواهی از اصناف یا با در دست داشتن اسناد و مدارک قابل اتکای خود به سازمان امور مالیاتی مراجعه کنید. سپس با بررسی ضرایب مختلف از ممیز یا مسئول پرونده خود تقاضا کنید که اینتاکد یا فعالیت شما را به‌درستی ثبت کند.
• برای اصلاح اینتاکد نیاز است یک فرم درخواست نزد مسئول پرونده تکمیل کنید.
• برای اطمینان بیشتر می‌توانید ذیل این نوشتار درخواست خود را ثبت کنید تا ما به شما اینتاکد صحیح را اطلاع بدهیم.

نحوه بارگذاری اطلاعات در اظهارنامه

با ورود به کارتابل مالیاتی خود در وسط صفحه، روی فرم تبصره ماده 100 کلیک کنید و بعد از اطمینان از اطلاعات هویتی خود گردش بانکی را که سازمان امور مالیاتی جزو درآمد شما تشخیص داده است، با گردشی که از بانک دریافت کرده‌اید مقایسه کنید. درصورتی‌که گردش تشخیصی سازمان امور مالیاتی کمتر از میزان فروش شما بود، مبلغ مذکور را شخصاً به‌صورت واقعی درج کنید.

• چنانچه تمایل داشتید گردش سایر حساب‌های بانکی خود را اضافه کنید، حتماً حساب‌های مذکور را در پرونده خود در قسمت حساب‌های بانکی اضافه و سپس اقدام به ارسال فرم تبصره ماده 100 کنید. به این شکل در رسیدگی به تراکنش‌های بانکی، مورد اتهام سازمان امور مالیاتی درخصوص کتمان درآمد یا انجام رفتارهای متقلبانه قرار نمی‌گیرید.

چه اشخاصی مشمول استفاده از تبصره ماده 100 برای عملکرد سال 1400 هستند؟

براساس دستورالعمل 3/1402/200 به تاریخ 27/02/1402 و اصلاحات بعدی دستورالعمل، اشخاص حقیقی یا تمام صاحبان مشاغلی که مجموع فروش توأم با ارائه خدمات آنها در سال 1401 کمتر یا مساوی 67.200.000.000 میلیارد ريال باشد، تا پایان خرداد ماه امکان استفاده از توافق‌نامه تبصره ماده 100 را دارند. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در متن مقاله به‌صورت مفصل به مضمون این دستورالعمل پرداخته‌ایم.

شما می‌توانید از محتوای ویکی پدیا نیز برای اطلاعات تکیملی خود استفاده کنید

تمدید مهلت ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی

طی نامه شماره 200/606 به تاریخ 1401/03/30، اداره کل امور مالیاتی به‌موجب مصوبه مراجع قانونی، مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 1400 اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) را تا تاریخ 15 تیر 1401 تمدید کرد. لذا صاحبان محترم مشاغل که تاکنون نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی یا تکمیل فرم تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم اقدام نکرده‌اند، برای بهره‌مندی از معافیت‌ها نرخ صفر و مشوق‌های مالیاتی می‌توانند تا تاریخ 15 تیر 1401 با مراجعه به سایت MY.TAX.GOV.IR نسبت به تنظیم اظهارنامه مالیاتی یا تکمیل فرم تبصره ماده 100حسب مورد اقدامات لازم را به‌عمل آورند. دانلود ابلاغیه ریاست سازمان امور مالیاتی