سازمان امور مالیاتی برای شفاف‌سازی تکالیف مالیاتی مشاغل مختلف، گروهبندی مشاغل مالیاتی را معرفی کرده است.
صاحبان مشاغل گروه اول مالیاتی
از نظر سازمان امور مالیاتی، صاحبان مشاغل گروه اول بر اساس نوع فعالیت یا حجم فعالیت تعیین می‌شوند. از نظر حجم فعالیت، چنانچه این اشخاص در سال 1403 فروش کالا و خدمات آنها بیشتر از 30میلیارد تومان باشد جزو مؤدیان گروه اول طبقه‌بندی می‌شوند یا اگر جزو مشاغلی‌اند که صرفاً خدمات ارائه می‌کنند، چنانچه درآمد حاصل از ارائه خدمات آنها بیشتر از 15میلیارد تومان باشد، نیز جزو مؤدیان گروه اول قرار می‌گیرند.
اما فروش یا ارائه خدمات باید مربوط به چه دوره مالی باشد تا در گروه اول قرار بگیریم؟ اگر در آخرین اظهارنامه ارسالی شما به سازمان امور مالیاتی، مبلغ فروشی که اظهار یا ثبت فرمودید، بیشتر از 30میلیارد تومان باشد، جزو مؤدیان گروه اول طبقه‌بندی می‌شوید یا چنانچه طی رسیدگی ممیز مالیاتی، اظهارنامه عملکرد بیشتر از مبلغ 30میلیارد تومان تشخیص و قطعی شده باشد، شما جزو مؤدیان گروه اول قرار خواهید گرفت.
البته نکته‌ای که درخصوص رسیدگی، صدور برگ تشخیص و برگ قطعی وجود دارد، این است که حتماً ممیز باید تا پایان دی ماه سال گذشته به شما برگ قطعی را ابلاغ کرده باشد؛ چراکه از نظر قانون‌گذار، مؤدی باید این فرصت را داشته باشد که برای اخذ دفاتر روزنامه و کل اقدام کند یا نرم‌افزار حسابداری تهیه یا حسابدار جذب کند و به‌طور کلی در ابتدای سال، امکان انجام دادن تکالیف قانونی را داشته باشد.
چنانچه برگ قطعی در بهمن ماه به شما ابلاغ شود، شما تکلیفی برای انجام دادن تکالیف مؤدیان گروه اول ندارید.
فعالیت‌های گروه اول مالیاتی
مشاغل زیر به واسطه‌ی نوع فعالیت در گروه اول قرار دارند؛ فعالیت‌هایی که به لحاظ امنیتی و اقتصادی حائز اهمیت‌اند و باعث می‌شوند مؤدیان گزارش کاملی از وضعیت اقتصادی خود ارائه کنند:
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان از این نظر حائز اهمیت‌اند که با واردات کالاهای مازاد بر نیاز جامعه یا واردات کالاهای دارای مشابه تولید داخل که مورد حمایت مستقیم دولت به لحاظ حمایت از کالای ایرانی قرار دارند، می‌توانند بر قیمت‌ها و تعادل بازار مؤثر باشند؛ این موضوع در واردات خودرو چشمگیر بود. البته دلایل دیگری همچون کنترل منابع ارزی نیز در واردات مؤثر است. درخصوص صادرات کالاهای خام یا موردنیاز، کالای با یارانه یا کالاهایی که با کمبود آنها مواجهیم بر منافع آتی کشور مؤثر خواهد بود.
- صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه یا مراجع ذی‌ربط، نیز از این لحاظ حائز اهمیت‌اند که ذاتاً بر میزان تولید در کشور موثرند؛ بر همین اساس در شرایط بحرانی کشور، اطلاع از کالاهای موجود در انبار واحدهای تولید بر مدیریت جامعه مؤثر است.
- صاحبان هتل‌های سه‌ستاره و بالاتر از این نظر اهمیت دارند که تعیین‌کننده سطح رفاه و نظارت بر صنعت توریست هستند.
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی از لحاظ نظارت بر ثبت احوال و کنترل جمعیت در کشور و سیاست‌گذاری در این خصوص مؤثرند.
- صاحبان مشاغل صرافی بدون هیچ‌گونه توضیحی درخصوص اهمیت ارزهای خارجی در سال‌های اخیر برای کنترل موجودی ارز یا پشتوانه ارزی کشور موثرند.
- صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه یا مراجع ذی‌ربط بنا به انبار کردن کالاهای اساسی مردم در شرایط بحرانی لازم است به‌طور مستمر به نهادهای دولتی یا کنترلی گزارش بدهند.
- صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم به واسطه‌ی درگیر شدن این مشاغل با صاحبان صنایع دارای اهمیت‌اند و چنانچه به‌طور کامل به سازمان امور مالیاتی گزارش بدهند، این سازمان می‌تواند کسب‌وکارهایی را که فعالیتشان را کتمان می‌کنند ردیابی کند.
- صاحبان مؤسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری با گزارش کامل از مؤسسات حمل و نقل باعث برآورد کالای در گردش و ردیابی میزان کالای قاچاق و کالای وارده و تولیدشده می‌شوند.
ما در این بخش سعی کردیم به‌اختصار به اهمیت هریک از بند‌های فوق اشاره کنیم؛ اما درواقع این واحدهای اقتصادی از وجوه بااهمیت زیادی تأثیر می‌پذیرند.
مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه اول
مدارک لازم برای رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه اول شامل این موارد است:
- اطلاعات هویتی و مکانی،
- مجوزهای فعالیت اقتصادی،
- درآمد مشمول مالیات،
- بخشودگی‌های مالیاتی،
- معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق (یا مالیات قابل کسر)،
- موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره، آنالیز بهای تمام‌شده و کالای ساخته‌شده،
- واردات و صادرات کالاها و خدمات (حسب مورد درصورتی که موضوع فعالیت شرکت واردات و صادرات باشد، به‌انضمام اسناد تطبیقی صورتحساب خرید یا invoice با ارز دریافتی با برگ سبز گمرکی)،
- صورتحساب سود و زیان،ترازنامه،
- اطلاعات شرکا و اطلاعات حسابهای بانکی مربوط به فعالیت شغلی ( توجه کنیم که در رسیدگی‌های مالیاتی صورت حساب بانکی یا خروجی اکسل بانک در قبول، رد یا کشف تقلب و رد اعتبارات شما نقش بسزایی دارد).
صاحبان مشاغل گروه دوم مالیاتی
از نظر سازمان امور مالیاتی، صاحبان مشاغل گروه دوم اشخاصی‌اند که در سال 1403 فروش کالا و خدمات آنها بیشتر از 10میلیارد تومان و کمتر از 30میلیارد تومان باشد یا اگر جزو مشاغلی به شمار می‌روند که صرفاً خدمات ارائه می‌کنند، چنانچه مجموع درآمد حاصل از ارائه خدمات آنها بیشتر از 5میلیارد تومان و مساوی یا کمتر از 15میلیارد تومان باشد، به‌عنوان صاحبان مشاغل گروه دوم قرار می‌گیرند. سؤالی که بلافاصله مطرح می‌شود این است که با توجه به عدم حسابرسی مالیاتی توسط ممیز مالیاتی، سازمان امور مالیاتی چطور متوجه می‌شود که درآمد حاصل از فروش یا ارائه خدمات به حد نصاب مذکور رسیده است؟
در پاسخ باید به آخرین اظهارنامه ارسالی شما به سازمان امور مالیاتی اشاره کنم؛ چنانچه مبلغ فروشی که اظهار فرمودید بیشتر از مبلغ مذکور باشد در گروه دوم قرار دارید یا چنانچه طی رسیدگی ممیز مالیاتی اظهارنامه عملکردتان بیشتر از مبالغ مذکور تشخیص داده و قطعی شده باشد، جزو مؤدیان گروه اول قرار خواهید گرفت. البته نکته‌ای که درخصوص رسیدگی، صدور برگ تشخیص و برگ قطعی وجود دارد، این است که حتماً ممیز باید تا پایان دی ماه سال گذشته به شما برگ قطعی را ابلاغ کرده باشد. به‌عبارتی اگر بعد از پایان دی ماه یا در پایان سال برگ قطعی مالیات به شما ابلاغ بشود، همچنان در مشاغل گروه سوم مالیاتی قرار دارید؛ چراکه از نظر قانون‌گذار مؤدی باید فرصت کافی را برای انجام دادن تکالیف قانونی داشته باشد.
مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه دوم
مدارک لازم برای رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه دوم شامل این موارد است:
- اطلاعات هویتی و مکانی،
- مجوزهای فعالیت اقتصادی از اتحایه یا صنف مربوطه،
- تعییندرآمد مشمول مالیات،
- تعیین بخشودگی‌های مالیاتی،
- تعیین معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق به فعالیت خود،
- موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره (درصورتی‌که بازرگانی باشد)،
- صورت درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوط)،
- اطلاعات اموال و دارایی‌های مربوط به فعالیت شغلی،اطلاعات شرکا، اطلاعات حسابهای بانکی مربوط به فعالیت شغلی (مهم‌ترین موضوعی که برای سازمان امور مالیاتی حائز اهمیت است).
صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی (ج)
صاحبان مشاغلی که در گروههای اول و دوم قرار نمیگیرند جزو گروه سوم محسوب می‌شوند.
طی دستورالعمل شماره 230761، مشاغل با هر میزان از فروش طی دو سال آغازین فعالیت جزو مشاغل گروه سوم قرار می‌گیرند؛ این موضوع از این لحاظ مبنا قرار داده شده است که مصطلح است مؤدیان یا کسب‌وکارها طی دو سال اول خاک‌خوری دارند تا کسب‌وکارشان رونق بگیرد.
مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه سوم
مدارک لازم برای رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی مشاغل گروه سوم شامل این موارد است: اطلاعات هویتی و مکانی، مجوزهای فعالیت اقتصادی از مراجع ذی‌ربط همچون اتحادیه و اصناف، درآمد مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی، معافیت‌های قانونی و مالیات متعلق، خلاصه درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوط)، اطلاعات شرکا و مهم‌ترین شاخصه برای تصمیم‌گیری سازمان امور مالیاتی اطلاعات حسابهای بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
مشاغل تازهتأسیس در کدام گروه مالیاتی قرار می‌گیرند
اینکه مشاغل تازهتأسیس در کدام گروه مالیاتی قرار دارند، ابتدا بستگی به نوع فعالیت آنها دارد؛ چنانچه در گروه فعالیت‌های زیر طبقه‌بندی نشوند، طبق تبصره 4 بند (ب) دستورالعمل شماره 230761 که در ذیل ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم قرار دارد با هر میزان حجم فروش یا ارائه خدمات در دو سال اول فعالیت در گروه سوم طبقه‌بندی می‌شوند و از سال سوم فعالیت به بعد باید براساس نصاب‌های مقرر طبقه‌بندی شوند و نسبت به انجام دادن تکالیف قانونی عمل کنند.
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان.
- صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌برداران معادن دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه یا مراجع ذی‌ربط.
- صاحبان هتل‌های سه‌ستاره و بالاتر.
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی.
- صاحبان مشاغل صرافی.
- صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه یا مراجع ذی‌ربط.
- صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم.
- صاحبان مؤسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری.
تکالیف مالیاتی مشاغل مالیاتی (براساس گروهبندی)
همۀ مؤدیان گروه اول، دوم و سوم به ارائه اظهارنامه عملکرد مکلف‌اند؛ در سال‌های اخیر توافق‌نامه یا فرم تبصره ماده 100 نیز برای بخشی از مؤدیان گروه دوم و سوم جایگزین ارسال اظهارنامه شده است. درخصوص ارسال اظهارنامه ارزش افزوده و ثبت‌نام در سامانه مؤدیان، لازم به ذکر است که چنانچه فروش شما بیشتر از 14.400 (14میلیارد و 400میلیون تومان) باشد، شما مکلف به ثبت‌نام در سامانه مؤدیان و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده هستید. البته لازم است به معافیت‌های ارزش افزوده در ماده 9 نیز توجه داشته باشیم… .
این نوشتار به اقتضای هر شغل نکات تکمیلی بیشتری دارد. در این خصوص چنانچه با سؤالی مواجه شدید می‌توانید در ذیل این نوشتار مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما باشم. همچنین برای برطرف شدن برخی ابهامات می‌توانید از دوره‌های آموزشی و جلسات مشاوره مالیاتی بهره بگیرید.
گروهبندی مشاغل مالیاتی چیست؟