حقوق و دستمزد سال 1403
برای نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در سال 1403 ابتدا لازم است به چند سؤال مقدماتی پاسخ دهیم. این موضوع انگیزهای شد تا نوشتار جامعی در این خصوص گردآوردی کنیم.
حقوق و دستمزد سال 1403 چه مبلغی است؟ شامل چه مزایایی میشود؟ نحوه محاسبه حقوق و دستمزد به چه صورت است؟ توسط چه نهادی بهتصویب میرسد؟
طبق قانون بودجه، کار و رفاه اجتماعی، دولت هر ساله موظف است از نمایندگان دولت، کارفرمایان و کارگران دعوت به عمل آورد تا دربارۀ تصویب حقوق و دستمزد سالیانه تصمیمگیری کنند. بهطور خلاصه در اجرای ماده 41 قانون کار مقرر شده است که در سال 1403 تمام کارگران، اعم از کارمندان دولت و پرسنل موقت شاغل، مشمول حقوق روزانه 2.388.728 ريال (دومیلیون و سیصد و هشتاد و هشتهزار و هفتصد و بیست و هشتهزار ریال) میشوند.
در خصوص سایر سطوح مزدی (اشخاصی که در سال گذشته مبتنی بر سابقه کار مبلغی بیشتر از حقوق پایه دریافت کردهاند) نیز 22% نسبت به دریافتی در سال گذشته بهعلاوه روزانه 230.026 ريال (دویست و سیهزار و بیست و شش ریال) افزایش حقوق به شماره بخشنامه 276716 به تاریخ 29/12/1402 تصویب شد و به امضای آقای سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رسید. (اصل بخشنامه به پیوست ذیل همین نوشتار تقدیم حضور میشود.)
اما محاسبه حقوق وجوه دیگری نیز دارد که در ادامه به این مهم پرداختهایم؛ از جمله اینکه کارگران برای دریافت دیگر مزایا باید حائز چه شرایطی باشند.
جدول حقوق کارگران در سال 1403
برای اینکه درک بهتری از میزان حقوق سال 1403 به دست آورید، تمامی موارد مرتبط با حقوق سال 1403 را در جدول حداقل حقوق و دستمزد سال 1403 مشخص کردهایم.
اقلام حقوق | سال ۱۴۰۱ (بر مبنای ریال) | سال ۱۴۰۲ (بر مبنای ریال) | سال 1403 (بر مبنای ریال) |
---|---|---|---|
حداقل دستمزد روزانه | 1,393,250 | 1,769,428 | 2,388,728 |
حداقل دستمزد ماهانه | 41,797,500 | 53,082,840 | 71,661,840 |
مزد هر ساعت کاری | 190,074 | 241,286 | 325,888 |
مزد هر ساعت اضافه کاری | 266,103 | 337,800 | 469.607 |
حق مسکن | 6,500,000 | 9,000,000 | 9,000,000 |
بن خواربار | 8,500,000 | 11,000,000 | 14,000,000 |
پایه سنوات( افراد با حداقل 1 سال سابقه کار) | 2,100,000 | 2,100,000 | 2,100,000 |
حق اولاد (یک فرزند) | 4,179,750 | 5,308,284 | 7,166,184 |
حق اولاد (دو فرزند) | 8,359,500 | 10,616,568 | 14,332,368 |
حق تاهل | – | – | 5,000,000 |
حداقل حقوق کارگران متاهل بدون فرزند (با حداقل یکسال سابقه کار) | 58,897,500 | 73,082,840 | 99,661,840 |
حداقل حقوق با یک فرزند | 63,077,250 | 80,491,124 | 108,928,024 |
حداقل حقوق با دو فرزند | 67,257,000 | 85,799,408 | 116,094,208 |
پایه سنوات سال 1403
پایه سنوات چیست یا به چه اشخاصی تعلق میگیرد؟ آیا پایه سنوات مشمول بیمه و مالیات میشود؟ مبنای قانونگذاری پایه سنوات چه بوده است؟
طبق قانون کار، مبلغ ثابت پایه سنوات را میتوان بهعنوان بخش حمایتی پایه حقوق نام برد. پایه سنوات معمولاً در پایان اسفند یا ابتدای سال مربوطه برای جبران حداقل دستمزد کارگران مشمول قانون کار، توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تصویب و ابلاغ میشود.
نکته قابلتوجه این است که پایه سنوات قسمتی از حقوق پایه است که معمولاً به حداقل دستمزد اضافه و به کارگر پرداخت میشود. اما لازمهی پرداخت پایه سنوات داشتن یک سال سابقه کار است. بهعبارت دیگر اشخاصی مشمول دریافت پایه سنوات میشوند که یک سال از دریافت اولین حقوق آنها در همان کارگاه گذشته باشد. طبق بند 2 بخشنامه 276716، پایه سنوات در سال 1403 روزانه مبلغ 70.000 ريال (معادل هفتهزار تومان) است که به دستمزد روزانه کارگران (مبلغ 2.388.728 ریال) اضافه میشود.
لازم به ذکر است که طبق ماده 91 قانون مالیات مستقیم، پایه سنوات مشمول مالیات و بیمه میشود.
بن کارگری
بن کارگری چیست؟ آیا بن کارگری یا بن خواروبار معنی و مفهوم مشابهی دارند؟ مزایای بن خواربار یا بن کارگری به چه کارگرانی تعلق میگیرد؟ آیا برای اینکه شما مشمول بن کارگری یا بن خواروبار شوید نیاز به سابقه کار دارید؟
تمام کارگران مشمول قانون کار علاوه بر حقوقی که برای آنها تعیین شده است، مزایای دیگری هم به منظور افزایش رضایتمندی آنها مقرر شده است یا بهعبارتی این کار برای همسانسازی در راستای برقراری عدالت اجتماعی آنها از جمله کارگرانی است که بهصورت دائم یا موقت مشغول به کارند.
اما در فیش حقوقی مزایای دیگری همچون کمکهزینهی اقلام مصرفی نیز مشاهده میشود. ممکن است برای شما این سوال مطرح میشود که کمکهزینهی اقلام مصرفی نیز جزئی از بن کارگری محسوب میشود؟
طبق تبصره 3 ماده 36 قانون کار، از ابتدای سال 1398 مقرر شد که کمکهزینهی اقلام مصرفی خانواده بهعنوان مزایای رفاهی و انگیزهای کارگران اعم از متأهل یا مجرد با هر میزان سابقه کار ماهیانه (به شرح ذیل) مبلغ ثابتی در ازای یک ماه کارکرد یا به نسبت مدت فعالیت از سوی کارفرما پرداخت شود.
- کمک هزینه اقلام مصرفی در سال1401 مبلغ 8.500.000 ریال معادل هشتصد و پنجاه هزار تومان بوده است.
- در سال 1402 با افزایش 29درصدی به مبلغ 11.000.000 ریال معادل یکمیلیون و صدهزار تومان رسید.
- در سال 1403 طبق بند 3 بخشنامه 276716، با 27 درصد افزایش به مبلغ14.000.000 ریال معادل یکمیلیون و چهارصد هزار تومان افزایش یافت.
نکته قابلتوجه اینکه بن کارگری مشمول بیمه و مالیات است.
حق مسکن
مسکن بهعنوان یک نیاز اساسی یا پایه، باعث شده تا هر ساله حق مسکن بهعنوان یک مزیت توسط شورای عالی کار تعیین و توسط هیئت وزیران تصویب شود؛ هر چند که در نظر گرفتن این مبلغ بهعنوان حق مسکن نسبت به قیمتهای نجومی مسکن و این سطح تورم دردی از کارگران دوا نمیکند. اما فارغ از درددلهای کارگری، کمکهزینه مسکن برای کارگران مشمول قانون کار از مزایای انگیزهای و رفاهی محسوب میشود و بخشی از حق الزحمه و حقوق قانونی هر کارگر در قانون کار است که کارفرما موظف است ماهانه آن مبلغ را فارغ از مجرد یا متأهل بودن و با هر سابقهای علاوهبر مزد ثابت به کارگر بپردازد و هرگونه تخلف از این پرداخت قابل پیگیری قانونی توسط کارگر خواهد بود.
گفتنی است این مبلغ در سال 1403 طبق بند 4 بخشنامه 276716 ماهیانه 9000.000 ریال معادل نهصد هزار تومان است.
شایان توجه است حق مسکن کارگران مشمول بیمه و مالیات میشود.
حق تأهل
ازدواج امری است که زندگی افراد را به شیوههای گوناگون عاطفی و اقتصادی به هم پیوند میزند. از این رو در سال 1403 برای اولین بار همزمان با تعیین حداقل دستمزد کارگران، طبق بند 5 بخشنامه 276716 حق تأهل به مبلغ 5.000.000 ریال معادل پانصد هزار تومان بهصورت ماهانه برای نیروهای متأهل خانم و آقا تعیین شد. همانطور که مشخص است حق تأهل فقط به نیروهایی تعلق میگیرد که ازدواج کرده و شرط تأهل را داشته باشند.
در این میان این سوال حائز اهمیت است که چنانچه خانم یا آقا همسرشان فوت کرده باشد یا طلاق گرفته باشند باز هم مشمول دریافت حق تاهل میشوند؟ پاسخ خیر است؛ زیرا اشخاصی که همسرشان فوت کرده است یا مطلقهاند متأهل محسوب نمیشوند. چالش دیگری که با آن روبهرو هستیم این است که آیا حق تأهل همان حقعائلهمندی است؟ پاسخ این سؤال نیز خیر است.
حق عائلهمندی در بخش دولتی پرداخت میشود و شامل افرادی میشود که همسر و فرزند دارند. به زبان سادهتر حق عائلهمندی حق خانواده محسوب میشود؛ درصورتیکه حق تأهل فقط منوط به داشتن همسر است. نکته پایانی اینکه حق تأهل مشمول بیمه و مالیات میشود.
حق اولاد
داشتن فرزند یکی از مواردی است که در قانون تأمین اجتماعی به آن توجه خاصی شده است. بر اساس ماده 86 قانون تأمین اجتماعی، به افرادی که ازدواج کردهاند و صاحب فرزند هستند، مبلغی به عنوان حق اولاد از سوی کارفرما پرداخت خواهد شد.
این مبلغ کمکهزینهای برای مخارج فرزندان کارگران است و فقط به آن بخش از جامعه تعلق میگیرد که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند. حق اولاد به ازای هر فرزند مبلغی معادل 30 % آخرین پایه حقوق پرداخت میشود. حق اولاد فارغ از جنسیت، به تمامی کارکنانی که مشمول دریافت حق اولاد باشند تعلق میگیرد. همچنین اگر خانم و آقا هر دو در یک مجموعه مشغول به کار باشند، به هر دوی آنها حق اولاد تعلق میگیرد؛ لذا کارفرما نمیتواند به دلیل پرداخت این هزینه به یکی از آنها از پرداخت به نفر دوم اجتناب کند. در این بخش به بررسی شروط لازم برای پرداخت حق اولاد میپردازیم. کارکنان باید 2 سال سابقه در بیمه تأمین اجتماعی داشته باشند؛ همچنین سن فرزندان پسر از 18 سال کمتر باشد یا به تحصیل اشتغال داشته باشند و تا پایان تحصیلات وی حق اولاد پرداخت میشود. ولی کارکنانی که فرزند دختر دارند، تا قبل از ازدواجشان، درصورتیکه به کار اشتغال نداشته باشند و صرفنظر از اینکه به تحصیل اشتغال دارند یا خیر، مشمول دریافت حق اولاد هستند. حق اولاد در سال 1403 مبلغ 7.166.184 ریال تعیین شده است.
در پایان این نکته حائز اهمیت است که حق اولاد مشمول بیمه نمیشود ولی مشمول مالیات است.
کسورات ثابت در فیش حقوقی کارکنان
از جمله مواردی که در فیش حقوقی کارکنان جزء کسورات است، 7 % حق بیمه سهم کارکنان است که از حقوق دریافتی مشمول بیمه کسر میشود. مورد دوم مالیات حقوق کارکنان است. طبق تبصره 15 بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور به شماره 1/1403/200، معافیت مالیاتی سالیانه موضوع ماده 84 اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم در تاریخ 31/04/1394 تصویب شد و در تاریخ 25/01/1403 مصوب شد که سالیانه تا سقف مبلغ 1.440.000.000 ریال معاف از مالیات است.
اگر بخواهیم مبلغ معافیت را بهصورت ماهیانه در نظر بگیریم سقف معافیت مبلغ 120.000.000 ریال (معادل دوازدهمیلیون تومان) است؛ بهطور مثال شخصی که مجموع درآمد سالیانهاش 5.000.000.000 (پنج میلیارد) ریال است چند درصد مالیات از وی کسر میشود؟ مبتنی بر بخشنامه مذکور: از مبلغ 1.440.000.000 تا 1.980.000.000 ده درصد؛ از مبلغ 1.980.000.000 تا 3.240.000.000 پانزده درصد؛ از مبلغ 3.240.000.000 تا 4.800.000.000 بیست درصد و از 4.800.000.000 به بالا مشمول سی درصد کسر مالیات میشود.
طبق بندهای مطرح شده، مالیات سالیانه شخص در این مثال مبلغ 1.500.000.000 ریال است.
نحوه محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان در سال 1403
در این قسمت بهصورت تئوری به محاسبه حقوق و دستمزد میپردازیم:
نحوه محاسبه حقوق سال 1403 برای اشخاص دارای کمتر از یک سال سابقه کار برای 6 ماهه اول سال شامل حقوق پایه (31 روز) 74.050.568ريال+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000 ريال، جمعاً 97.050.568 ریال (نهمیلیون و هفتصد و پنج هزار و پنجاه و شش تومان) است.
حداقل حقوق ایشان برای 6 ماهه دوم سال 71.661.840 ريال (30 روز)+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000 میلیون ریال، جمعاً 94.661.840 ريال (معادل نهمیلیون و چهارصد و شصت و ششهزار و صد و هشتاد و چهار تومان) است.
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار در سال 1403 برای 6 ماهه اول سال شامل حقوق پایه (31روز) 74.050.568 ريال+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000ريال+پایه سنوات 2.100.000ريال، جمعاً 99.150.568 ریال (معادل نهمیلیون و نهصد و پانزده هزار و پنجاه و شش تومان) است.
حداقل حقوق ایشان برای 6 ماهه دوم سال 71.661.840 ريال (30 روز)+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000 ريال+پایه سنوات 2.100.000ريال، جمعاً 96.761.840ريال (معادل نهمیلیون و ششصد و هفتاد و ششهزار و صد و هشتاد و چهار هزار تومان) است.
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار دارای فرزند
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار در سال 1403 برای 6 ماهه اول سال شامل حقوق پایه (31روز) 74.050.568 ريال+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000ريال+پایه سنوات 2.100.000ريال+حق اولاد 7.166.184 ريال، جمعاً 106.316.752 ریال (معادل دهمیلیون و ششصد و سی و یک هزار و ششصد و هفتاد و پنج تومان) است.
حداقل حقوق ایشان برای 6 ماهه دوم سال 71.661.840 ريال (30 روز)+بن کارگری 14.000.000ريال+حق مسکن 9.000.000 ريال+پایه سنوات 2.100.000ريال+حق اولاد 7.166.184ريال، جمعاً 103.928.024 ريال است.
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار دارای فرزند و متأهل
نحوه محاسبه حقوق کارگران با یک سال سابقه کار در سال 1403 برای 6 ماهه اول سال شامل حقوق پایه (31روز) 74.050.568 ريال + بن کارگری 14.000.000ريال+ حق مسکن 9.000.000ريال+ پایه سنوات 2.100.000ريال+حق اولاد 7.166.184ريال+ حق تأهل 5.000.000ريال، جمعاً 111.316.752ریال (معادل یازدهمیلیون و صد و سی و یکهزار و ششصد و هفتاد و پنج تومان) است.
حداقل حقوق ایشان برای 6 ماهه دوم سال 71.661.840 ريال (30 روز)+بن کارگری 14.000.000ريال + حق مسکن 9.000.000 ريال+ پایه سنوات 2.100.000ريال+ حق اولاد 7.166.184ريال+ حق تاهل 5.000.000 ريال، جمعاً 108.928.024ريال ( معادل دهمیلیون و هشتصد و نود و دو هزار و هشتصد و دو تومان) است.
حقوق و مزایای سایر سطوح مزدی در سال 1403
درخصوص نحوه محاسبه حقوق و مزایای سایر سطوح مزدی در سال 1403، براساس دستورالعمل 276753 به تاریخ 29/12/1402، معادل آخرین مزد پرداختی به کارگر در سال 1402 بهعلاوه 22% (آخرین مزد پرداختی) بهعلاوه 230.026ريال به ازای هر روز کار در ماه (برای 30 روز 6.900.780 و برای ماههای 31روزه 7.130.806 ريال) است.
برای وضوح و تسهیل بیشتر نحوه محاسبه، توضیحات ذکرشده درمورد محاسبه حقوق و دستمزد کارگران در سال 1403 طی جدولی بهطور کامل گردآوری و تنظیم شده است.
دانلود بخشنامه حقوق و دستمزد سال 1403 به شماره 276754
فایل PDF بخشنامه حقوق و دستمزد سال 1403 از اینجا قابل دانلود میباشد.