تهاتر در لغت به معنای تبادل پایاپای است. همچنين می‌توان آن را حذف یک بدهی در مقابل یک طلب نیز عنوان کرد. سازمان امور مالیاتی بعد از ارسال اظهارنامه عملکرد، طی ابلاغیه‌ای از مؤدیان دعوت می‌کند تا برای بررسی یا صحت سنجی اطلاعات ارسال شده به سازمان امور مالیاتی مراجعه فرمایند.
این ابلاغیه با توجه به اهمیت پرونده یا مشغله حسابرسان مالیاتی عموماً بین 5 تا 11 ماه زمان می‌برد. بعد از مراجعه مؤدیان، پرونده آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد و چنانچه دارای اعتبار ارزش افزوده باشند و در مقابل دارای بدهی مالیات عملکرد نیز داشته باشند، سازمان امور مالیاتی مابه‌ازای دریافت وجه از مؤدیان اعتبار مالیاتی آنها را که از ارزش افزوده پرداختی ایجاد شده است با مالیات عملکرد ایشان تهاتر می‌نماید.
امکان دریافت خسارت از دولت به واسطه تهاتر
امکان دریافت خسارت از دولت به واسطه تهاتر بدهی‌ها وجود ندارد؛ اما چنانچه شما ذیل اظهارنامه ارزش افزوده یا اضافه مالیات پرداختی درخواست عودت اضافه پرداختی را داشته باشید، سازمان امور مالیاتی مکلف است طبق ماده 8 قانون مالیات بر ارزش افزوده، ظرف مدت 30 روز نسبت به ابلاغ و رسیدگی اسناد و مدارک به‌منظور اعتبارسنجی اطلاعات ارسال‌شده در اظهارنامه مؤدی اقدام و رسيدگي كند و ظرف یک هفته بعد از مدت 30 روز، چنانچه اسناد و مدارک دال بر اعتبار یا بدهی مؤدی باشند، سازمان مکلف به صدور برگ مطالبه (در صورت وجود بدهی) یا برگ استرداد (در صورت وجود اعتبار مالیاتی) است.
اما درصورتی‌که اعتبار مؤدی از بابت ارزش افزوده پرداختی خرید برای سازمان امور مالیاتی محرز گردد، اگر سازمان امور مالیاتی طي یک ماه از تاریخ درخواست استرداد، نسبت به پرداخت وجه تعلل کند، براساس ماده 8 مذکور و دستورالعمل شماره 200/1401/525 مکلف به پرداخت ماهیانه 2% جریمه نسبت به مبلغ قابل استرداد است و چنانچه مؤدی به مالیات و عوارض قابل استرداد تعیین و ابلاغ‌شده به موجب برگ مطالبه و استرداد معترض باشد، مراتب قابل رسیدگی مجدد در اداره امور مالیاتی ذی‌ربط خواهد بود.
بخشی از ماده 8 قانون مالیات بر ارزش افزوده
در صورتی که جمع اعتبار مالیاتی مؤدی در هر دوره مالیاتی بیشتر از مالیات و عوارض فروش وی باشد، سازمان موظف است مبلغ مازاد را به دوره و یا دوره های بعد منتقل نماید. در صورتی که مؤدی درخواست کند که مازاد مزبور به وی مسترد گردد، سازمان موظف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ ثبت درخواست، نسبت به استرداد ما‌به التفاوت مذکور از محل وصولی‌های جاری اقدام نماید، در غیر این صورت، مشمول خسارتی به میزان دو درصد ( ۲% ) در ماه از تاریخ ثبت درخواست نسبت به مبلغ قابل استرداد و مدت تأخیر می‌باشد که توسط سازمان و از محل وصولی‌های جاری پرداخت می‌گردد.
اما بعد از استقرار سامانه مؤدیان سازمان امور مالیاتی، فقط مجوز بررسی یک تا دو درصد از اظهارنامه های ارسال شده را دارد؛ چراکه سامانه مؤدیان به نحوی طراحی شده است تا امکان حضور شرکت‌های کاغذی را از بازارهای مالی حذف كند.
از این رو سازمان امور مالیاتی موظف است تا ظرف یک ماه پس از پایان هر دوره مالیاتی، میزان مبالغ قابل استرداد (درخصوص مؤدیانی که جمع اعتبار مالیاتی آنان بیشتر از مالیات و عوارض فروش آنهاست) را در کارپوشه مؤدی درج کند.
تهاتر مالیات بر ارزش افزوده
درخصوص تهاتر مالیات بر ارزش افزوده سؤالاتی مطرح شده است. در همین رابطه صرفاً می‌توانیم تهاتر را درخصوص پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به تأمین‌کنندگان در مقابل دریافت ارزش افزوده فروش از خریداران طرح کنیم.
اگر یک بدهی به سازمان امور مالیاتی در قالب ارزش افزوده‌ی دریافت‌شده و یک طلب از سازمان امور مالیاتی در قالب ارزش افزوده‌ی پرداخت‌شده با یکدیگر تهاتر شوند و مانده حساب تهاتر شود
چنانچه ارزش افزوده‌ی دریافت‌شده‌ی فروش بیشتر باشد به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود و چنانچه مالیات بر ارزش افزوده‌ی پرداخت‌شده به تأمین‌کنندگان در زمان خرید بیشتر باشد، این مبلغ تحت عنوان مانده طلب از سازمان امور مالیاتی در اظهارنامه درج می‌شود.