قوانین و نحوه ارسال صورت معاملات فصلی

با توجه به توسعه نظام اقتصادی و الزام گزارشگری نهادهای دولتی، از جمله وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، مؤسسات و نهادهای وابسته غیردولتی، بانک مرکزی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، گمرک جمهوری اسلامی ایران و نهادهای بیمه‌گر که پایگاه‌های اطلاعاتی را در اختیار دارند یا زیرساخت تحصیل درآمد و دارایی را برای سایر اشخاص فراهم می‌کنند، این نهادها موظف‌اند اطلاعات هویتی و مجوزهای اخذ شده و قراردادها، به همراه اطلاعات معاملاتی، تجارت خارجی، خرید و فروش ارز، سکه و طلا، بیمه‌نامه‌ها و بارنامه‌ها را به همراه اطلاعات پولی، مالی و اعتباری اشخاص که گردش سالیانه مالی، نقل و انتقال سهام و اوراق بهادار و سایر عقود بانکی، از جمله گشایش‌های ارزی و اعتبار اسنادی و ... را شامل می‌شود، به سازمان امور مالیاتی گزارش بدهند تا موجبات اعتبارسنجی اظهارات مؤدیان مالیاتی فراهم آید.

به‌طور متقابل، سازمان امور مالیاتی نیز موظف است گزارشی از بدهی مالیاتی اشخاص را به نهادهای فوق‌الذکر ارائه دهد تا در راستای عرضه خدمات به اشخاص بدهکار لحاظ گردد.

در صورت تمایل می توانید جهت دریافت مشاوره فوری و راهنمایی و همچنین بهره مندی از خدمات مالیاتی، درخواست خود را در بخش مشاوره مالیاتی کادر با تجربه و حرفه ای دادیس ثبت نمایید.

چه اشخاصی موظف به ارسال صورت معاملات فصلی هستند؟

طبق ماده 169، در سال 1400، تمام اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغلی که در یکی از طبقه‌بندی‌های ذیل قرار می‌گیرند، به ارسال صورت معاملات فصلی موظف‌اند:

• اشخاصی که کارت بازرگانی دارند یا واردکنندگان و صادرکنندگان محترم یا صرافان؛
• اشخاص حقیقی که هتل 3 ستاره یا بیشتر از 3 ستاره دارند؛
• کلیه صاحبان کارخانه‌ها و اشخاصی که پروانه بهره‌برداری از معادن از مراجع ذی‌صلاح را دارند یا واحدهای تولیدی؛
• اشخاص حقیقی صاحب بیمارستان یا زایشگاه یا درمانگاه و کلینیک‌های تخصصی (مثل کلینیک‌های زیبایی)؛
• صاحبان مؤسسات خدمات مالی و حسابداری و حسابرسی یا مشاوران و طراحان سیستم و انفورماتیک؛
• فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز و مؤسسات حمل و نقل؛
• تمام اشخاصی که برگ قطعی مالیات آنها حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل ابلاغ شده و 10 برابر آن (اصلی به‌علاوه متمم) بیشتر از 55 میلیارد ریال یا مجموع فروش کالا که ممکن است توأم با ارائه خدمات باشد، بیشتر از 55 میلیارد ریال بوده است. البته در صورتی‌که حرفه مؤدی «صرفاً ارائه خدمات» باشد، حدنصاب بیشتر از 55 میلیارد ريال به 27 میلیاردوپانصد میلیون ريال کاهش می‌یابد.

نحوه محاسبه جرائم عدم انجام تکالیف ماده 169 مکرر چگونه است ؟

• در صورت عدم تطابق عددی و اطلاعات دفاتر قانونی با صورت معاملات فصلی و اظهارنامه ارزش افزوده، مسئول رسیدگی‌کننده مبنا را بر عدم انجام تکالیف قانونی یا کتمان می‌گذارد.
• در صورتی‌که مؤدی محترم صورت‌حساب فروش یا ارائه خدمت صادر نکند یا شماره اقتصادی خود یا خریدار را در صورت‌حساب درج نکند، معادل 2% از کل مبلغ معامله، جریمه می‌شود.
• در صورتی‌که مؤدی از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا از شماره اقتصادی سایر مؤدیان برای معاملات خود استفاده نماید، معادل 2% از کل مبلغ معامله مذکور، جریمه می‌شود.
• در صورتی‌که مؤدی، معامله یا معاملات خود را در سامانه صورت معاملات فصلی به سازمان امور مالیاتی اعلام نکند، معادل 1% از کل معاملات اعلام نشده مشمول جریمه می‌شود.

نکته: در صورتی‌که سازمان امور مالیاتی تا 5 سال به‌علاوه 3 ماه بعد از ارسال اظهارنامه، برگ تشخیصی به مؤدی ابلاغ نکند، مالیات ابرازی مؤدی قطعی است و سازمان (از نظر رعایت شکل قانون) امکان ورود و صدور برگ تشخیص برای مؤدی را ندارد.

آیا مؤدی برای تمام معاملات خود باید صورت‌حساب صادر کند؟

ابتدا باید در نظر داشته باشیم که هر معامله‌ای فارغ از گزارش‌دهی به سازمان امور مالیاتی که موضوع این مقاله است، برای مؤدی محترم جنبه سود و زیانی دارد که صدور صورت‌حساب از این حیث الزامی است. اما در صورتی‌که طرف معامله، اشخاص حقیقی مذکور در ماده 81 قانون مالیات مستقیم (فعالیت‌های کشاورزی) یا اشخاص حقیقی مصرف‌کننده نهایی باشند، الزامی به درجه شماره اقتصادی و شناسه ملی شخص خریدار نیست. (طبق قانون معامله با خریدار نهایی متناسب با مصرف شخصی باید در راستای تولید یا فروش مجدد نباشد.)

از نظر سازمان امور مالیاتی مصرف‌کننده نهایی چه مشخصاتی دارد؟

• مصرف‌کننده نهایی به قصد تولید یا فروش مجدد کالایی را خریداری نمی‌کند.
• متناسب با نیاز و مصرف شخصی خرید انجام می‌دهد. (حداکثر متناسب با مصرف یک ساله یک خانواده)
• اشخاص حقوقی یا اشخاصی که کد اقتصادی دارند، مصرف‌کننده نهایی محسوب نمی‌شوند، مگر در صورتی‌که مالکان مذکور برای غیر از نیاز واحد تجاری یا اقتصادی خود خرید کنند.

خواننده گرامی؛

در صورت تمایل می توانید محتوای جامع و کامل مربوط به اظهارنامه اشخاص حقوقی را مطالعه نمایید.

اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به ارائه چه اطلاعاتی در سامانه صورت معاملات فصلی هستند؟

اشخاص به صدور صورت‌حساب با درج شماره اقتصادی و اطلاعات فروشنده «به طور چاپی»، «به همراه شماره ملخی سری و پیوسته» و درج شماره مالیاتی، اطلاعات هویتی، نشانی و کدپستی و تاریخ صدور صورت‌حساب برای خریدار و فروشنده به همراه مشخصات کامل کالا یا خدمت و مقدار و مبلغ و عوارض و ارزش افزوده و تخفیف (حتماً به تفکیک ردیف و کالا) مکلف‌اند. مؤدیان نیز برای استفاده از صورت‌حساب نوع دوم، باید شماره مالیاتی و اقتصادی و اطلاعات هویتی، نشانی و کدپستی و تاریخ صدور توسط فروشنده به همراه جمع مبلغ فروش یا ارائه خدمات را در صورت‌حساب درج نمایند و تا یک ماه و نیم بعد از پایان هر فصل از طریق سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی نسبت به ارسال آن اقدام کنند. در خصوص اشخاصی که دوره مالی آنها میان‌سالی است، ارسال صورت معاملات فصلی در پایان دوره مالی آنها به دو قسمت تخصیص پیدا می‌کند که قسمتی مربوط به سال مالی قبل و قسمتی مربوط به سال مالی جدید است که باید از یکدیگر تفکیک بشوند.

آیا صاحبان مشاغل برای هر واحد اقتصادی یا هر محل باید به طور جداگانه ثبت نام نمایند؟

• در صورتی‌که مؤدیان محترم (اشخاص حقیقی) در بیش از یک محل، فعالیت اقتصادی با یک عنوان شغلی داشته باشند، با اخذ مجوز و ثبت نام اقتصادی، یکی از محل‌ها به عنوان محل اصلی فعالیت و سایر محل‌های فعالیت به‌عنوان شعبه، در نظر گرفته خواهد شد. مؤدیان باید این موضوع را در نظر داشته باشند که در صورت عدم تعیین توسط مؤدی، سازمان امور مالیاتی می‌تواند هر یک از محل‌ها را به‌عنوان محل اصلی اطلاق و ابلاغیه‌های قانونی را به آن محل ارسال کند.
• در صورتی‌که مؤدی در یک محل فعالیت‌های مختلفی داشته باشد یا به صورت مشارکت مدنی فعالیت نماید، می‌تواند یک اظهارنامه برای تمام فعالیت‌های خود ارسال نماید. (در مشارکت‌های مدنی شراکت به نسبت شرکا تعیین می‌شود.)
• در صورتی‌که مؤدی محترم (شخص حقیقی) در محل‌های مجزا فعالیت‌های مجزا داشته باشد، لازم به ثبت نام و ارائه اظهارنامه به طور جداگانه برای هر یک از فعالیت‌ها و محل‌های فعالیت است.

چه مواردی مشمول ارسال صورت معاملات فصلی به سامانه سازمان امور مالیاتی نمی‌شود؟

برای اینکه در زمان ارسال صورت معاملات فصلی بررسی کنیم که چه مواردی را باید در سامانه معاملات فصلی اظهار کنیم، باید در نظر بگیریم که «هرگونه فعالیت، اعم از تجاری و غیرتجاری که منجر به خرید کالا و خدمات و دارایی یا تحصیل درآمد در ازای فروش کالا و دارایی یا ارائه خدمت برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل می‌شود، معامله محسوب می‌شود» و بر همین اساس، موارد ذیل شامل این تعریف و ارسال صورت معاملات فصلی نمی‌شوند:

• خرید و فروش یا سود سهام و سهم‌الشرکه در شرکت‌ها یا حق تقدم آنها.
• خرید و فروش و سود کارمزد اوراق بهادار که مالیات آن در زمان خرید و فروش به طور مقطوع دریافت می‌گردد.
• سود و کارمزد بانکی و جریمه‌های بانکی که شامل صندوق‌ها و مؤسسات اعتباری دارای مجوز نیز است. (همچنین دریافت و پرداخت تسهیلات بانکی)
• حق عضویت اعضا در مراجع حرفه‌ای که حق تمبر آن توسط نهاد مربوطه در زمان صدور اخذ می‌گردد.
• کمک‌ها، جوائز و هدایای بلاعوض (البته در صورتی‌که یکی از شرکا به شرکت دارایی اضافه کند)، برای شرکت ایجاد انتفاع و موجبات تحصیل درآمد را فراهم می‌کند.
• مبالغی که به نهادهای دولتی یا اجرایی تحت عنوان جریمه یا خسارت و انواع عوارض و حقوق گمرگی یا موارد مشابه پرداخت می‌گردد، نیز لزومی به ارائه گزارش ندارند. البته مالیات و عوارضی که طبق قانون ارزش افزوده پرداخت می‌گردد، در این سامانه گزارش می‌شود.
• حقوق و دستمزد پرداختی نیز لزومی به گزارش در سامانه معاملات فصلی ندارد؛ زیرا این موارد جزء معامله محسوب نمی‌شوند و در سامانه‌ای دیگر به گزارش سازمان مالیات می‌رسد.
• وجوه پرداختی برای حق شارژ و آبونمان‌ ساختمان‌ها، به شرطی که دریافت‌کننده‌ی وجوه، اشخاص حقوقی یا مؤدی دارای کد اقتصادی و مالیاتی نباشند، لزومی به ارائه گزارش در سامانه صورت معاملات فصلی ندارند.

نحوه ارسال صورت معاملات فصلی به چه نحوی است؟

• مؤدیان محترم تا یک ماه و نیم بعد از پایان هر فصل (قابل تمدید) به ارسال صورت معاملات فصلی ملزم‌اند.
• فروش به مصرف‌کننده نهایی می‌تواند در سامانه ارسال اطلاعات صورت معاملات فصلی به طور مجموع ارسال شود.
• در معاملات ارزی باید نوع ارز، مبلغ ارز و نرخ برابری و معادل ریالی معامله درج گردد.
• معاملات با اشخاص حقیقی ماده 81 (کشاورزان، دامپروران، دامداران، پرورش‌دهندگان طیور و ماهی و زنبور عسل و پیله کرم ابریشم و ....) که مکلف به ثبت نام در نظام امور مالیاتی نیستند، می‌تواند به طور مجموع ارسال شود.
• اطلاعات صادرات و واردات باید با درج شماره کوتاژ برگ سبز گمرکی و کد گمرک ترخیص‌کننده و شماره اختصاصی اشخاص خارجی ذکر گردد.
• معاملاتی را که تا میزان 5% حد نصاب معاملات که هر ساله در قانون برگزاری مناقصات تعیین می‌گردد، می‌توان به طور مجموع در سامانه صورت معاملات فصلی ارسال کرد. (که برای سال 1400، طبق قانون برگزاری مناقصات، حد نصاب معاملات کوچک 650 میلیون ريال است و 5% آن می‌شود 3.250 هزار تومان)

چه اشخاصی لزومی به ارسال صورت معاملات فصلی ندارند و شماره اقتصادی آنها فاقد اعتبار است؟

• در صورتی‌که شخص حقیقی فوت کند، به واسطه پیوستگی مالکیت و مدیریت، این وظیفه قانونی بر عهده ماترک (بستگان) نمی‌باشد.
• در صورت خاتمه فعالیت اقتصادی و اعلام آن به دبیرخانه سازمان امور مالیاتی توسط مؤدی.
• در صورت انحلال و انجام فرایند تصفیه اشخاص حقوقی، عملیات اقتصادی شخصیت حقوقی متوقف می‌شود و پس از لغو مجوزها لزومی به ارائه گزارش صورت معاملات فصلی نیست.
• صدور حکم قضایی مبنی بر ابطال شماره اقتصادی. (شرکت‌هایی که در لیست سیاه سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرند.)

در صورت تغییر آدرس یا توقف فعالیت، مراتب ظرف چه مدتی باید به اطلاع سازمان امور مالیاتی برسد؟

هر چند که هنوز موضوع صندوق‌های فروش به طور معمول در اقتصاد ایران مرسوم نیست، صرفاً برای یک موضوع قانونی اشاره می‌شود که در صورت کاهش سامانه‌های فروش، مؤدیان محترم موظف‌اند با ارائه نامه‌ای ظرف 10 روز، حوزه مالیاتی خود را مطلع نمایند.

مؤدیان مالیاتی موظف‌اند در صورت تعطیلی یا توقف فعالیت به طور دائم یا موقت، ظرف یک ماه از تاریخ تعطیلی، از طرف درگاه عملیات الکترونیک یا به طور کتبی مراتب را به سازمان امور مالیاتی اطلاع بدهند.

در صورت توقف فعالیت از سمت مراجع قانونی و ذی‌صلاح یا در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه، مؤدیان محترم مکلف‌اند ظرف 3 ماه توقف فعالیت خود را از طریق درگاه اینترنتی یا با ارائه نامه‌ای به دبیرخانه سازمان امور مالیاتی به اطلاع برسانند.

اشخاصی که فعالیت شغلی آنها تغییر می‌کند، لازم است به دلیل عدم سوء برداشت مسئول رسیدگی به پرونده مالیاتی، مبنی بر ادامه روند کسب‌وکار مؤدی، مراتب تغییر شغل را ظرف 2 هفته از طریق درگاه یا به طور مکتوب به سازمان امور مالیاتی اطلاع بدهند.

در صورت تغییر نشانی یا کاهش تعداد محل‌های فعالیت یا تأسیس یک محل جدید برای فعالیت مؤدی، نیاز است که مراتب را حداکثر تا یک ماه پس از آن، از طریق درگاه اینترنتی یا به طور مکتوب به دبیرخانه سازمان امور مالیاتی مربوطه اطلاع بدهند.

نحوه رسیدگی به جرائم و بدهی صورت معاملات فصلی به چه نحوی است ؟

در سال‌های جاری، در صورتی‌که مؤدیان محترم اصل بدهی‌های مالیاتی از جمله بدهی عملکرد را در مواعدی که هر ساله تعیین می‌نماید، پرداخت کنند، با در نظر گرفتن اوضاع نابسامان اقتصادی، به اضافه فشار کرونا بر اقتصاد خرد و تشویق مؤدیان محترم به پرداخت هر چه سریع‌تر بدهی معوقه، سازمان امور مالیاتی این امکان را فراهم کرده است که جرایم تأخیر در پرداخت مالیات را با درخواست کتبی توسط مؤدیان محترم مبنی بر بخشودگی جرایم تا میزان 100% مورد بخشودگی قرار دهد و این در حالی است که بخشودگی جرایم به شرط اظهار و اصلاح اشتباهات در سامانه صورت معاملات فصلی دوره مربوطه صورت می‌گیرد.

پرسش و دیدگاه خود را درج فرمایید: