قانون مالیات بر ارزش افزوده

تغییرات قانون مالیات بر ارزش افزوده

در زمان ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد، قانون ارزش افزوده به صورت آزمایشی تصویب و اجرایی شد که این قانون حداکثر تا سال 1399 باید اصلاح می‌گردید. با توجه به مشغله‌های دولت وقت، این قانون با تأخیر، در تاریخ 12خرداد1400 به تأیید شورای نگهبان رسید و در 13تیر1400 به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد که با توجه به تأیید مراجع قانون‌گذاری شش ماه بعد از این تاریخ، این قانون ضمانت اجرایی دارد. اما مهم‌ترین سؤال برای فعالان اقتصادی میزان تغییرات قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال 1400 می‌باشد که خوشبختانه قانون جدید بیشتر با این رویکرد است که ابهامات، آرا و بخشنامه‌های قبلی را در متن صریح قانون تشریح می‌کند. در این نوشتار سعی داریم تا نقاط قوت و ضعف قانون را به همراه مثال بررسی کنیم.

در صورت تمایل می توانید جهت دریافت مشاوره فوری و راهنمایی و همچنین بهره مندی از خدمات مالیاتی، درخواست خود را در بخش مشاوره مالیاتی کادر با تجربه و حرفه ای دادیس ثبت نمایید.

قانون ارزش افزوده جدید

در قانون ارزش افزوده جدید، موضوعی که برای اولین بار قانون‌گذار به آن توجه داشته، تعاریفی است که با آن مواجه می‌شویم. این تعاریف در قوانین مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم سابق با ابهاماتی در مفاهیم مقدماتی، همچون تعریف مؤدی، سود خالص، سود حسابداری، سود اقتصادی روبه‌رو هستیم. چرا که سود مفهومی گسترده دارد و به طور اجتناب ناپذیر، تورم را نیز در برمی‌گیرد. به‌طور مثال، قطعاً درآمد شما نسبت به سال گذشته بیشتر شده، اما قدرت خریدتان کاهش پیدا کرده است. این موضوع این مفهوم را به ذهن متبادر می‌نماید که در سود خالص یا درآمد باید تورم نیز در نظر گرفته می‌شد. با توجه به همین رویکرد، این مشکل در قانون ارزش افزوده جدید تا حد زیادی مرتفع شده است و ما در مواجه با متن قانون با ابهام مواجه نمی‌شویم. در این نوشتار، با تشریح واژه‌هایی همچون عرضه، واردات، صادرات، مالیات و عوارض فروش، مالیات و عوارض خرید، مؤدی، دوره مالیاتی، اعتبار مالیاتی، معافیت مالیاتی، نرخ صفر مالیاتی، به همراه تفسیر نقاط قوت و ضعف، سعی می‌کنیم تا درک بهتری را از قانون ارزش افزوده جدید ایجاد کنیم.

قانون مالیات بر ارزش افزوده
قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده

چه مواردی مشمول مالیات در قانون ارزش افزوده جدید هستند؟

در قانون ارزش افزوده جدید، اشخاصی که به عرضه کالا و ارائه خدمت یا واردکنندگان و صادرکنندگان را مؤدی اطلاق می‌کند و هرگونه عرضه کالا و ارائه خدمات را مشمول مالیات و عوارض کرده است. اما سوالی که به ذهن می‌آید، این است که مگر به جز عرضه کالا و ارائه خدمات موارد دیگری نیز وجود دارد؟ پاسخ این سؤال مثبت است. در ماده 9 همین قانون ذکر شده است که موارد زیر جزء «عرضه خدمت» محسوب نمی‌شود (مواردی که در قانون قبلی موجب ابهام و اختلاف بود):

  • دریافت هر گونه خسارت.
  • درآمدهای حاصل از تسعیر ارزی.
  • انواع سود که این موضوع در قانون قبلی سود دریافتنی با آرای مختلفی روبه‌رو بوده است، اما در این قانون به طور کلی و بدون هیچ گونه استثنایی انواع سود مشمول مالیات ارزش افزوده نمی‌باشد.
  • انواع جریمه به شرطی که بخشی از بهای کالا و خدمات نباشد.
  • آورده نقدی یا غیر نقدی به عنوان سرمایه.
  • انواع کمک دولتی.
  • برداشت از کالاهای آماده برای فروش (به شرط استفاده در راستای فعالیت تجاری).
مشمولین مالیات ارزش افزوده
اشخاص مشمول مالیات بر ارزش افزوده

در صورتی که کالا و خدمات برای استفاده شغلی باشد (به طور مثال، فروشندگان لوازم خانگی یا کارگاه‌های صنعتی از کالاهایی که برای فروش عرضه می‌کنند؛ به شرطی‌که در راستای فعالیت تجاری خود از آنها استفاده نمایند)، مشمول مالیات و عوارض نیست. این در حالی است که در قانون قبلی این حالت، فروش به خود تلقی می‌شد.

از مواردی که در قانون قبلی ارزش افزوده با آن مواجه بودیم، این بود که تاریخ ارائه خدمت یا فروش کالا مبنای محاسبه ارزش افزوده قرار می‌گرفت. در صورتی که در قانون جدید ارزش افزوده، تاریخ صدور صورتحساب (علی‌الخصوص برای مشاغل پیمانکاری) مبنای محاسبه و مالیات‌ستانی قرار گرفته است.

تفاوت مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم

در مالیات های غیر مستقیم، پرداخت‌کننده‌ی مالیات به نیابت از دیگران مالیات را پرداخت می‌نماید؛ چنان‌که فروشنده کالا در زمان فروش، مالیات بر ارزش افزوده را از خریدار دریافت می‌کند و مالیات بر ارزش افزوده خریدار را به دولت پرداخت می‌نماید؛ به این ترتیب، کد اقتصادی یا کد ملی پرداخت‌کننده نشان‌دهنده پرداخت‌کننده اصلی مالیات نیست. اما در مالیات های مستقیم، پرداخت کننده مشخص است و با کد اقتصادی خود واریز را انجام می‌دهد.

در قانون ارزش افزوده قدیم ذکر نشده است که فروش کالا مشمول مالیات است. طبق قانون قدیم، عرضه کالا مشمول مالیات است و این عرضه کالا شامل هزینه کالای نمونه، عرضه کالا به خود، مصرف کالای تولید شده و کسر موجودی انبار نیز می‌شود.

اما در قانون ارزش افزوده جدید مصوب سال 1400 ذکر شده است، به شرطی که اشخاص حقیقی فعال اقتصادی باشند یا به عبارتی پرونده مالیات بر ارزش افزوده داشته باشند، مصرف کالا یا عرضه کالا به خود، مشمول مالیات نمی‌باشد. در نتیجه، برای عدم شمول مالیات بر ارزش افزوده بابت کسری کالا در انبار، می‌توانید در پایان سال سند مصرف مواد و کالا را ثبت نمایید. اما در صورتی که پرونده مالیات بر ارزش افزوده نداشته باشید، حتی در صورت مصرف کالا نیز مشمول مالیات می‌شوید. در این خصوص، با بررسی تفاوت مالیات های مستقیم و غیر مستقیم یا ارزش افزوده می‌توانیم رفتار مالی خود را تعریف کنیم.

نکته:

بر خلاف تصور عمومی، در قانون ارزش افزوده، صرفاً فروش و درآمد مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود و این در حالی است که هر نوع عرضه کالا و ارائه خدمت، واردات و صادرات در این قانون مشمول مالیات است.

شرکت های مشمول ارزش افزوده
شرکت های مشمول ارزش افزوده

چطور مالیات بر ارزش افزوده کمتری پرداخت کنیم

یکی از سوالاتی که به‌طور مکرر مطرح می‌شود، این است که چطور مالیات بر ارزش افزوده کمتری پرداخت کنیم یا به طور تخصصی، استعانت از ماده 2 قانون مالیات بر ارزش افزوده مطرح می‌شود. به طور مثال، ثبت حسابداری ضایعات تولید یا ضایعات انبار، فروش محسوب نمی‌شود و به نوعی، عرضه‌ی کالا به خود قلمداد می‌گردد. در خصوص ضایعات، هر چند که از نظر قانون دائمی ارزش افزوده مصوب سال 1400 پذیرفته شده است، مسئله رسیدگی مالیاتی صرفاً به رسیدگی ارزش افزوده ختم نمی‌شود و رسیدگی عملکرد مبتنی بر قانون مالیات‌های مستقیم نیز باید مد نظر قرار بگیرد. حال سوال اینجاست که ضایعات اعلام شده در دفاتر و صورت‌های مالی در فرایند تولید به لحاظ مقدار و ارزش اقتصادی قابل قابل است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، اگر از نظر حسابرسی محترم مالیاتی در رسیدگی به مالیات عملکرد منفی باشد یا هزینه نامتعارف تولید و فروش تلقی گردد، آنگاه باید بررسی کنیم که 9% ارزش افزوده بر فروش برای ما حائز اهمیت است یا برگشت هزینه‎‌ها و به تبع آن افزایش مبلغ درآمد و پرداخت مالیات عملکرد بیشتر، که این انتخاب به‌عهده واحد مالی و مدیریت است.

شاید این برداشت صحیح‌تر باشد؛ در قانون ارزش افزوده محدودیتی برای میزان مصرف کالا برای خود را تعیین نشده است، اما در قانون مالیات های مستقیم مصرف مواد بیش از میزان متعارف برگشت می‌خورد و مورد قبول ممیز مالیاتی نمی‌باشد.

متعارف بودن هزینه ضایعات بر عددی است که به نسبت فروش و بر اساس میانگین صنعت به دست می‌آید. به‌عبارتی ضایعات بر اساس نوع دستگاه، کیفیت موجودی مواد و کالا، و زمان نگهداری برآورد می‌گردد.

چه اشخاصی مشمول قانون ارزش افزوده نیستند

ابتدا در نظر داشته باشید، مؤدی معاف، الزامی به پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده ندارد. از نظر سازمان امور مالیاتی، زمانی که ارائه خدمات و فروش مودی مشمول دریافت مالیات ارزش افزوده نباشد، در نتیجه الزامی به پرداختی مالیات مذکور نیز ندارد. اما نکته حائز اهمیت این است که متقابلاً سازمان امور مالیاتی نیز تکلیفی بر استرداد مالیات‌های پرداخت شده‌ از جانب مؤدی را ندارد که این رویه قانونی برای مؤدیان خوشایند نیست. توصیه می‌شود در این خصوص، از معنی قانونی واژه‌هایی همچون اشخاص مشمول مالیات، اشخاص غیر مشمول، اشخاص معاف، فعالیت های نرخ صفر و صادرات به اختصار مطلع باشید.

  • اشخاص مشمول مالیات: ملزم به دریافت و پرداخت مالیات ارزش افزوده هستند و مابه‌تفاوت پرداختی آنها مسترد می‌گردد.
  • اشخاص غیر مشمول: ملزم به پرداخت مالیات می‌باشند، اما مالیات دریافت نمی‌کنند؛ در نتیجه دولت نیز مالیات پرداختی آنها را مسترد نمی‌کند.
  • اشخاص معاف از مالیات: این اشخاص نیز مشابه اشخاص غیر مشمول ملزم به پرداخت مالیات هستند، اما حق دریافت مالیات بر ارزش افزوده را ندارند؛ به عبارتی همواره مالیات پرداخت می‌کنند، اما مالیات نمی‌گیرند.

گفتنی است، طبق ماده ۱۰‌ قانون مالیات بر ارزش افزوده، صادرات کالاها به خارج از کشور (ذکر شده در ذیل) از پرداخت مالیات و عوارض معاف هستند و مالیات و عوارض خرید نهاده‌های آنها مسترد می‌شود:

  • صادرات کالاها به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی با ارائه پروانه سبز گمرکی صادره توسط گمرک یا برگ خروجی (در مورد صادرات کالا) و صادرات خدمات با ارائه قرارداد مربوط و گواهی انجام کار که به تأیید نزدیک‌ترین نمایندگی رسمی جمهوری اسلامی ایران در کشور مقصد رسیده باشد یا گواهی ارزآوری با تأیید بانک مرکزی یا سایر اسناد و مدارک مثبته.

طبق بند ث تبصره 6 قانون بودجه سال 1400:

  • درآمد حاصل از صادرات مواد معدنی فلزی و غیر فلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی به صورت خام و نیمه خام در تمام نقاط کشور مشمول مالیات می‌شوند (قانون مالیات بر ارزش افزوده و قانون مالیات‌های مستقیم)
اشخاص مشمول ارزش افزوده
اشخاص مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده

آیا صادرات مشمول ارزش افزوده است؟

این سوال به صورت مکرر مورد توجه فعالان اقتصادی است که آیا صادرات مشمول ارزش افزوده است؟ در این خصوص باید در نظر داشته باشیم که صادرکنندگان موظف به پرداخت مالیات هستند و طبق قانون اجازه دریافت مالیات را ندارند. اما در قانون، تمهیداتی در این خصوص پیش‌بینی شده است: صادرات به واسطه ارزآوری برای کشور به شرطی که کالای خام، نیمه خام، نفتی، گازی و محصولات پتروشیمی نباشد، اعتبار تلقی می‌شود و در صورتی که تیک درخواست رسیدگی و استرداد را بزنید و ظرف مدت یک ماه فرم‌های رسیدگی و استرداد مالیات را پر کنید، سازمان برای رسیدگی به حسابهای شما اقدام می‌کند و مالیات ارزش افزوده پرداختی به شما عودت می‌شود. اما این موضوع به شرطی است که پرونده ارزش افزوده داشته باشید.

شرایط پذیرش معامله یا خرید و فروش چیست

از جمله شرایط پذیرش معامله یا خرید و فروش، اعتبار معامله است؛ به این معنی که صحت معامله احراز شود یا واقعاً معامله‌ای انجام شده باشد و بدین منظور رعایت موارد زیر صحت معامله را نشان می‌دهد:

  • نحوه پرداخت ثمن یا بهای معامله مهم‌ترین رکن شناسایی معامله است.
    • بهای معامله به حساب فروشنده واریز شده باشد.
    • واریز وجه به حساب اشخاص دیگر یا مدیران شرکت نباشد. واریزی به حساب مدیران، اعتبار معامله را مخدوش می‌کند.
    • در زمانی که پرداخت ثمن از طریق چک در گذشته بوده، موضوع قابل ردیابی از سیستم بانکی است.
    • چک پرداختی در زمان حال نیز قابل ردیابی در سامانه صیاد است.
  • مهم‌ترین مدرک انجام معامله اسناد حمل است؛ از جمله بارنامه که در آن کدپستی ارسال‌کننده و دریافت‌کننده و مشخصات آنها با صورت حساب مطابقت داشته باشد.
  • اشخاص مشمول قانون ارزش افزوده باشند و ثبت نام ارزش افزوده داشته باشد.
  • شرط پرداخت مالیات دارا بودن صورت حساب، مطابق مقررات است.
  • نشانی با کدپستی و شماره تلفن مطابقت داشته باشد.
  • برای معاملاتی که شامل حمل و نقل هستند، ارائه بارنامه لازمه‌ی صحت معامله است.
مالیات مستقیم و غیر مستقیم
قانون مالیات مستقیم و غیر مستقیم

آیا ارزش افزوده به فروشهای نسیه تعلق می‌گیرد؟

در صورتی که هر دو طرف معامله در سامانه مؤدیان (که از ابتدای سال 1401 لازم‌الاجرا خواهد شد) نسبت به نسیه بودن معامله اذعان داشته باشند، تا زمانی که مبلغی از این بابت مبادله نشده باشد، مشمول ارزش افزوده نمی‌باشد؛ این در حالی است که گاهی معامله‌ای صورت می‌گرفت (فروشندگان اقساطی یا اجاره‌دهند‌گان به شرط تملیک و علی‌الخصوص پیمانکاران)، فارغ از اینکه مبلغی از بابت فروش دریافت شده است یا نه، مؤدی، فروشنده کالا یا ارائه‌کننده خدمات موظف به پرداخت مالیات مربوطه بود. در مورد واردات خدمت نیز همین گونه است که وجه مالیات آن نسبت به زمان پرداخت مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

معافیت ارزش افزوده مناطق آزاد تجاری

در ماده 52 قانون موقت مالیات بر ارزش افزوده تصریح شده است؛ قوانین، تعیین رویه و چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری و صنعتی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 07شهریور1372) و قانون تشکیل مناطق ویژه اقتصادی (مصوب 05آذر 1384) از قانون ارزش افزوده موقت مستثنی شده و مشمول سایر قوانین مصوب نهادهای قانون‌گذار قرار داشته است؛ به عبارتی معافیت نرخ صفر مناطق آزاد تجاری از مالیات بر ارزش افزوده، منوط به قانون موقت یا آزمایشی ارزش افزوده نبوده است. از این رو در قانون بودجه سال 1400 و قانون ارزش افزوده سال 1400 و قانون بودجه سال 1401 قوانین ارزش افزوده در مناطق آزاد تجاری اصلاح و مشمول قانون ارزش افزوده گردیده است.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده جدید

ابتدا در نظر داشته باشیم که ضریب یا نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده جدید که مابه‌التفاوت خرید و فروش به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود، دقیقاً مشابه قانون مالیات بر ارزش افزوده قبلی است. اما مسئله مهمی که با آن روبه رو هستیم، جرائم و نحوه ارائه اطلاعات در ساختار قانون ارزش افزوده جدید است که ارتباط مؤثری با قانون پایانه‌های فروشگاهی پیدا کرده و این موضوعی است که عمدتاً وقتی مطرح می‌شود که مدیران مالی یا مالکین واحدهای تجاری این‌گونه مطرح می‌کنند، «ما فروشگاه نیستیم که مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی باشیم.» ما در این نوشتار به این مسئله می‌پردازیم که آیا اصلاً ما مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی هستیم؟ جواب این سؤالات را باید در تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و عدم وجود زیرساخت لازم برای گزارشگری بر اساس این قانون جستجو کرد و قانون ارزش افزوده جدید منوط به سامانه‌های مندرج در این قانون تعریف و تصویب شده است. این سامانه در سال 1401 شروع به کار خواهد کرد و جایگزین سامانه گزارشگری ارزش افزوده قدیم خواهد شد. اما بعد از این مقدمه لازم است که به متن صریح قانون ارزش افزوده جدید بپردازیم. در این قانون آمده است منبع محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات، در مورد مؤدیان عضو سامانه مؤدیان، ارزش فروشی است که در صورتحساب الکترونیکی درج و در سامانه ثبت می‌شود و الزاماً مؤدیان موظف به ثبت نام در سامانه مؤدیان (این سامانه در سازمان امور مالیاتی تعریف می‌شود) هستند.

پایانه های فروشگاهی چیست؟

در ماده یک قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، به پایانه‌های فروشگاهی پرداخته شده است و به مؤدیانی اشاره دارد که از دستگاه رایانه یا کامپیوتر و دستگاه پوز بانکی یا همان دستگاه‌های کارتخوان و یا از اینترنت بانک یا هر درگاه پرداخت الکترونیکی دیگر استفاده می‌کنند. گفتنی است که این موارد باید امکان اتصال به شبکه‌های بانکی و همچنین صدور صورتحساب را به صورت الکترونیکی داشته باشند.

پایانه های فروشگاهی
قانون پایانه های فروشگاهی

اشخاص مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی

تمام مشاغل به صورت صنفی یا غیرصنفی و تمام اشخاص حقوقی یا به عبارتی تمام مؤدیانی که در فصل‌های چهارم و پنجم (در باب سوم) قانون مالیات‌های مستقیم به آنها اشاره شده است و همچنین اشخاص حقیقی یا حقوقی که مشمول مالیات اضافه می‌گردند، جزء اشخاص مشمول قانون قانون پایانه‌های فروشگاهی می‌باشند. (مگر مواردی که قانون‌گذار به طور استثنا به آنها اشاره کرده باشد)

جرائم قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید

جرائم مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید مشمول افرادی می‌شود که عضو سامانه مؤدیان نیستند. حال با توجه به اینکه گاهی فروشی انجام می‌شود و وجه آن بعداً پرداخت می‌گردد، از این بابت مؤدیان با آسیب‌های مالیاتی مواجه می‌شوند؛ چرا که از نظر مسئولین رسیدگی، مبنا تاریخ صدور فاکتور فروش است و مالیات آن تا 15 روز بعد از پایان هر فصل باید پرداخت ‌شود (البته در قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید این مهلت تا 30 روز تعیین شده است)، در صورتی که با استفاده از این سامانه، هنوز به مؤدیان (به شرطی که هر دو طرف اعلام و تأیید نمایند) وجهی از بابت معامله پرداخت نشده است، زمان پرداخت مالیات منوط به زمان وصول مبلغ فروش کالا و خدمات می‌شود و با توجه به اینکه استفاده از سامانه مؤدیان الزامی خواهد شد، جریمه عدم صدور صورتحساب الکترونیکی (در زمان فروش) و عدم درج شماره حسابی که مبادلات مالی از طریق آن انجام می‌شود، هر یک به طور مجزا با ضریب 10% به عنوان جریمه نسبت به مجموع مبلغ فروش محاسبه می‌گردد که اگر مؤدی درخواست بخشودگی جریمه مذکور را داشته باشد، سازمان امور مالیاتی حداکثر فقط تا 50% جریمه متعلقه، امکان بخشودگی دارد.

تفاوت های قانون ارزش افزوده دائمی نسبت به قانون ارزش افزوده قدیم

در قانون ارزش افزوده دائمی مصوب سال 1400 قانون گذار سعی داشته تا ابهامات قانون قبلی برطرف و مشکلاتی که مودیان با آن مواجه بودند برطرف گردد از مهمترین مواردی که در قانون ارزش افزوده دائمی به چشم میخورد موضوع پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان است که در این قالب هر یک از فعالان اقتصادی کارپوشه ای مخصوص به خود دارند که در آن خریدها و فروشهای انجام شده را تائید می‌نمایند این در حالی است که در قانون و سازو کار قبلی اگر به اشتباه مشخصاتی به جهت فروش یا خرید ثبت می‌شد برطرف کردن اشتباه فرآیندی زمان بر و گاها بار مالی به همراه داشت و طبیعتا به این شکل نیازی به ارسال صورت معاملات فصلی نیز دیگر وجود ندارد چرا که در ظرف مدت یک ماه هر یک از طرفین ، معامله‌ی صورت گرفته را در صورت صحت تائید یا رد می‌نمایند و به رویت طرف مقابل می‌رسد.

محاسن قانون مالیات بر ارزش افزوده دائمی برای پیمانکاران

یکی از شکایت هایی که پیمانکاران در قانون موقت ارزش افزوده داشتند تاریخ تعلق مالیات بود چرا که طبق استاندارد حسابداری شماره یک درآمد بر اساس درصد پیشرفت کار شناسایی می‌شد و در صورت ارسال صورت وضعیت مشمول مالیات می‌شدند و این در حالی است که در قانون دائمی ارزش افزوده این موضوع اصلاح و در صورت تائید صورت حساب نهایی توسط کارفرما و پرداخت نقدی آن پیمانکار مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌شود.

معافیت های قانون مالیات بر ارزش افزوده

تمامی فراورده‌های زراعی و گیاهان دارویی، از جمله میوه‌های باغی، فراورده‌های علوفه‌ای، سبزیجات گلخانه‌ای، انواع گل و گیاه، قارچ، انواع صیفی و فراورده‌های جنگلی، مثل چوب خام، در این دسته قرار می‌گیرند. در همین راستا، تمامی کارهای مربوط به نگهداری و بسته‌بندی این فراورده‌ها به روش‌های مختلفی از جمله انجماد یا غیرانجماد، پوست‌گیری و پاک‌سازی، درجه‌بندی، بوجاری و استفاده از روش‌هایی مانند جداسازی، همگن‌سازی، شالی‌کوبی، تمیز کردن، شستشو دادن و خشک‌کردن برخی از این فراورده‌ها از جمله چای، خرما و کشمش با روش‌های گوناگونی همچون تفت‌دادن، و در خصوص فراورده‌های دیگر، مثل پخت نخود و پنبه‌پاک‌کنی، در زیر مجموعه خدمات فراوری محصولات کشاورزی جای نمی‌گیرد. چنانچه شخصی دیگر غیر از خود مؤدی نیز این خدمات را ارائه کند، مشمول پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده نمی‌باشد.

حیوانات زنده، از جمله چهارپایان، پرندگان، جانوران دریایی و حشره‌ها که به منظور خوراک انسان‌ها یا دام‌ها یا برای عملیات تولید مثل یا امور آزمایشگاهی نگهداری یا رشد داده می‌شوند. همچنین مواد اصلی تغذیه و تولید مثل آنها برابر پروانه صادر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده ‌کشت بافت، مشمول پرداخت مالیات و عوارض فروش آن نمی‌شود.

محصولات مربوط به زراعت، از جمله بذر، نشاء، نهال، سم و کود، و همچنین آبی که برای مصرف کشاورزی به کار می‌رود، از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد.  و سایر معافیت‌ها که در سوالات متداول به آنها می‌پردازیم

مشاوره مالیاتی قانون مالیات بر ارزش افزوده

با توجه به وابستگی قوانین و پیچیدگی‌های قانون جدید، توصیه ما به شما این است که  قبل از پرداخت هر گونه جریمه‌ای، برای اطلاع از قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید با یک مشاور مالیاتی در ارتباط باشید تا همواره از مالیاتی عادلانه برخوردار باشید. مؤسسه دادیس در این خصوص، آماده پاسخگویی به هرگونه ابهامی است که امکان دارد برای مدیران مالی و فعالان اقتصادی به وجود بیاید. در پایان خواهشمندم به منظور توسعه و اطلاع‌رسانی هر چه بیشتر، ما را از دیدگاه‌های خود بهره‌مند سازید.

سوالات متداول
با توجه به اینکه طلا یک کالای مردمی محسوب می‌شود و خرید و فروش آن توسط خریدار نهایی مرسوم می‌باشد، از این رو در قانون ارزش افزوده جدید، کالای خام، از جمله انواع شمش طلا که از خارج از کشور وارد می‌شود و طلای خام(اصل طلا) یا شمش داخلی و حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی که همگی دارای پشتوانه طلا می‌باشند، معاف از ارزش افزوده می‌باشد و صرفا اجرت ساخت، حق‌العمل و سود فروشنده مشمول مالیات و عوارض به نرخ ۹% می‌باشد.
با هدف ارزآوری و توسعه فرهنگ صادرات و بهینه‌سازی تولیدات داخلی، در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، صادرات کالاها به خارج از کشور از که طریق مبادی خروجی رسمی با ارائه پروانه سبز گمرکی صادره توسط گمرک یا برگ خروجی (در مورد صادرات کالا) و صادرات خدمات، البته به شرط اینکه قرارداد مربوط و گواهی انجام کار به تأیید نزدیک‌ترین نمایندگی رسمی جمهوری اسلامی ایران در کشور مقصد برسد یا گواهی ارزآوری با تأیید بانک مرکزی رسیده باشد، مالیات بر ارزش افزوده پرداختی به صادرکننده محترم تا یک ماه بعد از درخواست ایشان عودت می‌گردد و در همین راستا، قانون‌گذار، ارائه خدمات توسط شخص یا شعب خارجی به خارج یا داخل ایران را در صورتی‌که به طور مستقیم یا غیر مستقیم سبب ورود درآمد ارزی به داخل کشور بشود، معاف از ارزش افزوده می‌داند.
اصولاً بستانکاری هزینه از نظر مالیات به منزله درآمد است و مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌شود. همچنین می‌توان به نحوی دیگر این موضوع را بررسی کرد؛ هزینه ماهیت بدهکاری دارد و صرفاً در زمان بستن حسابها یا تسهیم هزینه‌ها به حساب سربار ساخت و تولید بستانکار می‌شود.
خیر، بر اساس بخشنامه صرافی‌ها، غیر صرافی‌ها یا اشخاصی که پروانه کسب صرافی ندارند، در زمان فروش ارز لزومی به ارائه صورت حساب فروش ندارند.
خیر، طبق دستورالعمل ماده 95 و ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم که به قانون ارزش افزوده نیز تسری دارد، صورت حساب فروش و ارائه خدمات نمی‌تواند 2 صفحه‌ای باشد؛ هر چند که در این مورد قانون مسکوت است. اما با توجه به درج شماره‌های ملخی در بالای صورت حساب فروش، اگر صورت حساب 2 صفحه‌ای بوده یا پیوست داشته باشد، امکان اصلاح و تغییرات در صورت حساب محتمل است. از این حیث در رسیدگی‌های مالیاتی صورت حساب فروش 2 صفحه‌ای یا صورت حساب با پیوست، مغایر با قوانین اجرایی می‌باشد.
بله، علی رغم اینکه بابت آن هزینه‌ای از مشتری نمی‌گیریم، از مصادیق مصرف و عرضه کالاست.
طبق ماده 132 قانون مالیات مستقیم که توجه ویژه‌ای به صنعت گردشگری دارد، به منظور ترویج صنعت گردشگری و توریست، در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، دریافت خدمات اقامت در هتل‌های سه ستاره و پایین‌تر، مهمانپذیرها و سایر مراکز اقامتی که از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یا اتحادیه‌های ذی‌ربط مجوز دارند، معاف از مالیات می‌باشند و به مراتب استفاده‌کنندگان نیز مالیاتی پرداخت نمی‌کنند.
بر اساس ماده 124 قانون مالیات مستقیم، مؤسسات آموزشی دارای مجوز از طرف نهادهای ذی‌ربط از پرداخت مالیات معاف‌اند. همچنین در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، خدمات آموزشی، پژوهشی و ورزشی که به همین ترتیب از مراجع دارای صلاحیت مجوز دارند و یا ظرف شش ماه بعد از ابلاغ این قانون مجوز دریافت می‌نمایند، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌باشند.
تأثیرگذاری مالیات بر صنعت حمل و نقل و افزایش بهای تمام شده کالا برای مصرف کنندگان نهایی باعث شده است که ارائه‌کنندگان خدمات حمل و نقل بار و مسافر از پرداخت مالیات و عوارض افزوده معاف باشند.
با توجه به معافیت‌ هر گونه سود دریافتی در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، سود دریافتی از مشتریان بابت تسهیلات اعطایی به آنها (مانند دارایی‌ها و اموال واگذار شده موضوع قرارداد شرکتهای لیزینگ به مشتریان) در شرکت‌های لیزینگ خودرو که از طرف بانک مرکزی مجوز فعالیت گرفته‌اند، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌باشند.
شرکتهای تأمین نیروی انسانی که خدمات ارائه می‌کنند، آن بخشی از قرارداد که مربوط به هزینه‌های حقوق و دستمزد است، به شرط تأیید حقوق توسط بیمه‌گر، از پرداخت مالیات معاف می‌باشند.
قانون‌گذار در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده این موارد را معاف از مالیات دانسته است: مکمل‌هایی که ورشکاران حرفه‌ای از آن استفاده می‌کنند و به تأیید سازمان غذا و دارو رسیده است؛ انواع دارو و واکسن؛ مواد مورد نیاز برای درمان و ادوات توانبخشی؛ خدمات درمانی، تشخیصی و پیشگیری؛ خدمات توانبخشی و حمایتی .
در قانون تجارت و سایر قوانین، از جمله قانون مالیات‌های مستقیم در ماده 59 و سایر قوانین موضوعه، قانون‌گذار همواره نگاه متفاوتی به املاک داشته که این دیدگاه به قانون ارزش افزوده نیز تسری داشته است. بر این اساس، دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارایی‌های غیرمنقول از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف شده‌اند.
از جمله مواردی که برای توسعه سرانه مطالعه از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف شده است، انواع مواد اصلی مربوط به چاپ و نشر از جمله خمیر کاغذ و کاغذ باطله؛ دفتر تحریر؛ کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه می‌باشد که به طبع کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و نشریات که در قالب‌های کاغذی و الکترونیکی منتشر می‌شوند، به غیر از مؤسسات آموزشی و کنکوری، مشمول این معافیت می‌باشند.
کالاهایی شامل لبنیات، از جمله شیر، پنیر و ماست؛ تخم پرندگان؛ آرد و نان؛ انواع گوشت و محصولات فراوری شدۀ گوشتی برابر فهرست سالانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که تا پایان دی‌ماه برای اجرا در سال بعد به سازمان ‌امور مالیاتی ارسال می‌گردد؛ دیگر کالاها شامل برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛ انواع روغن‌ خوراکی، از جمله گیاهی و حیوانی؛ شیرخشک مصرفی کودکان و نوزادان؛ و تخم‌مرغ نطفه‌دار برای تبدیل آن به جوجه یک‌روزه، مشمول پرداخت مالیات و عوارض ‌ارزش افزوده نمی‌شود.

5 پاسخ

  1. وقت شما بخیر . یعنی در حال حاضر آورده غیر نقد مالک به عنوان سرمایه مشمول ارزش افزوده تلقی نمی شود ؟

    1. با سلام و عرض ادب بخدمت شما
      خیر، مشمول ارزش افزوده نمی‌باشد.
      طبق تبصره بند 17 در ماده 9 قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده آورده نقدی یا غیرنقدی به‌عنوان سرمایه و انواع کمکهای دولتی، عرضه خدمت محسوب نمی‌شود و مأخذ محاسبه مالیات و عوارض نمی‌باشد.

    2. درود بر شما
      بنا به تعریف ماده یک قانون مالیات بر ارزش افزوده که شامل واگذاری کالا یا عرضه خدمت به غیر مشمول این قانون می‌گردد، خیر سرمایه گذاری مالک تحت عنوان آورده مشمول ارزش افزوده نمیگردد،
      اما در خصوص آورده غیر نقد مالک چنانچه برای دارایی مزبور مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شما شده است و شما مؤدی معاف از مالیات از مالیات بر ارزش افزوده تلقی نمی‌شوید، میتوانید از اعتبار مزبور به نفع خود بهره‌برداری نمائید.
      اگر موضوع دیگری مد نظر دارید بفرمائید تا در ادامه پاسخگو باشم.
      با تشکر

  2. سلام ودرود باتشکرازاطلاع رسانی جامع شما بعرض می‌رسانم بنده باتوجه به بخشنامه بخشودگی جرایم بشرط پرداخت اصل مالیات ارزش افزوده نسبت به پرداخت اصل مالیاتهای ارزش افزوده دربهمن اقدام ومتعاقب آن پیگیربخشودگی جرایم شدم که نهایتا معاون کل تا۷۵درصدبخشودگی داده لطفا بفرماییدراهی داردکه آن ۲۵درصدراهم ببخشند واگرنشدتاچه مدت می‌توان الباقی جریمه راپرداخت کرد ممنون اززحمات شما

    1. درود بر شما جناب آقای کاشانی
      بنا به بخشنامه‌ی صادره به مناسبت دهه فجر که توسط آقای داوود منظور صادر شد، مدیران کل ادارات امور مالیاتی این اختیار را دارند که تا سقف تعیین شده جرائم مؤدیان را به شرط پرداخت اصل مالیات مورد بخشودگی قرار دهند که اختیار تفویض شده با درج واژه “تا…” در بخشنامه لحاظ شده است، در نتیجه این امکان برای ایشان وجود داشته که 75% جرائم شمارا کسر نمایند، اما در خصوص نحوه تسویه مالیاتی شما طبق درخواستی به سازمان و توافق واحد مربوطه می‌توانید تا حداکثر 3 سال ترتیب پرداخت و تقسیط بدهی‌ مالیاتی خود اقدام بفرمائید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *