اظهارنامه اشخاص حقیقی یا صاحبان مشاغل

اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی، به عنوان مهم‌ترین سند مالی یک کسب‌وکار در طول یک سال مالی، از دید قانون‌گذار اهمیت ویژه‌ای دارد. ارائه این اظهارنامه شرط اصلی برای بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر مالیاتی، بخشودگی‌ ها و مشوق‌ های مالیاتی است. در صورت عدم ارائه اظهارنامه یا اظهارنامه عملکرد، مؤدیان حقیقی نه تنها از این مزایا محروم می‌شوند، بلکه مشمول جریمه‌ های سنگین و غیر قابل بخشودگی خواهند شد.

اطلاعات وارد شده در اظهارنامه اشخاص حقیقی نیز قطعی تلقی شده و مالیات مربوطه باید تا پایان مهلت قانونی پرداخت گردد. با توجه به این اهمیت، آشنایی با جزئیات قوانین و مقررات در تکمیل اظهارنامه اشخاص حقیقی ضروری است.

چه افرادی جزء صاحبان مشاغل یا اشخاص حقیقی هستند

کلیه کسبه یا اصناف یا صاحبان حرفه‌های مختلف مثل مشاغل نوظهور یا مشاغل سنتی یا صاحبان کارخانه‌ها یا افرادی که به صورت انفرادی فعالیت می‌کنند و یا صاحبان مجموعه‌های تولیدی که تحت عنوان مشارکت مدنی یا هر عنوان دیگری کسب درآمد می‌کنند، از نظر سازمان امور مالیاتی صاحبان مشاغل نام دارند که به سه گروه اول و دوم و سوم طبقه‌بندی می‌شوند و هر گروه وظایف قانونی متفاوتی دارند.

• کلیه صاحبان مشاغل اعم از اشخاص حقیقی دارای پروانه کسب و اشخاص حقیقی فاقد پروانه کسب
• صاحبان املاک مسکونی و تجاری که مجموع درآمد املاک آن ها بیش از 400 میلیون ریال در سال باشد.
• اشخاص حقیقی که به موجب قانون از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات مقطوع هستند.

در صورت تمایل می توانید جهت دریافت مشاوره فوری و راهنمایی و همچنین بهره مندی از خدمات مالیاتی، درخواست خود را در بخش مشاوره مالیاتی کادر با تجربه و حرفه ای دادیس ثبت نمایید.

مهلت ارسال اظهارنامه برای اشخاص حقیقی

طبق مادۀ 100 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل موظف‌اند اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا 31 خرداد ماه سال بعد به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. عدم ارائه اظهارنامه در مهلت مقرر، بر اساس ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم، جریمه‌ای معادل 30 درصد از مالیات مشمول پرداخت را به دنبال خواهد داشت. این جریمه غیرقابل‌بخشودگی است و در مواردی همچون کتمان درآمد یا ارائه هزینه‌های غیرواقعی نیز اعمال می‌شود.

مودیان برای جلوگیری از جریمه‌ها و بهره‌مندی از مزایای مالیاتی، باید در مهلت تعیین‌شده نسبت به ارائه اطلاعات مالی خود اقدام کنند.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی سال 1403

در سال 1403 محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی همچنان از پیچیدگی‌های خاص خود برخوردار بوده ولی با بهره‌گیری از خدمات مالیاتی ، این فرآیند به‌ طور قابل توجهی ساده‌ تر شده است.

• معافیت مالیاتی: 47 میلیون و 500 هزار تومان از سود سالیانه، معاف از مالیات است
• نرخ مالیات 15 درصد: برای درآمد تا 200 میلیون تومان اول
• نرخ مالیات 20 درصد: برای درآمد تا 200 میلیون تومان دوم
• نرخ مالیات 25 درصد: برای باقیمانده درآمد فراتر از این میزان

طبقه‌بندی صاحبان مشاغل یا اشخاص حقیقی بر چه اساسی انجام می‌شود؟

سازمان امور مالیاتی مشاغل را به دو شکل طبقه‌ بندی می‌کند:

1. بر اساس نوع فعالیت: اگر نوع فعالیت مشمول تکالیف خاصی باشد، مشاغل به صورت مستقیم در گروه مشخصی قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، مشاغلی مانند دارندگان کارت بازرگانی، مالکان واحدهای تولیدی، دارندگان مجوز بهره‌برداری از معادن، بیمارستان‌ها، کلینیک‌های تخصصی، زایشگاه‌ها، هتل‌های سه‌ستاره و بالاتر، صرافی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، طبق آیین‌نامه اجرایی 230761، فارغ از حجم فروش، به طور مستقیم در گروه اول طبقه‌ بندی مالیاتی می‌شوند.
2. بر اساس حجم فروش یا درآمد: اگر فعالیت مودی جزء موارد خاص فوق نباشد، طبقه‌بندی بر اساس میزان فروش یا درآمد صورت می‌گیرد:
   • گروه اول: مودیانی که درآمد یا فروش سالانه آن‌ها بیش از ۳ میلیارد تومان باشد یا ده برابر مالیات قطعی‌شده درآمد سالانه آن‌ها مشمول این گروه شود.
   • گروه دوم و سوم: مشاغلی که حجم فروش یا درآمد آن‌ها کمتر از میزان تعیین‌شده برای گروه اول باشد، بر اساس سقف‌های درآمدی مشخص به گروه دوم یا سوم تعلق می‌گیرند.

این طبقه‌ بندی‌ ها تعیین‌کننده تکالیف مالیاتی و وظایف قانونی هر مودی است. بنابراین، آشنایی با گروه‌ بندی مشاغل و رعایت مقررات مربوط به هر گروه، از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است.

صاحبان مشاغل گروه دوم و سوم بر چه اساسی طبقه‌بندی می‌شوند؟

در صورتی‌که درآمد مشمول مالیات قطعی شود، مؤدیان طبق آخرین برگ قطعی یا اینکه فروش مؤدی بیشتر از یک تا سه میلیارد تومان باشد، جزء مؤدیان گروه دوم طبقه‌بندی می‌گردند. اما اگر مؤدیان مشمول شرایط گروه اول و دوم قرار نگیرند، در دسته مؤدیان گروه سوم قرار می‌گیرند.

در صورت تمایل می توانید محتوای جامع و کامل مربوط به اظهارنامه اشخاص حقوقی را مطالعه نمایید.

صاحبان مشاغل گروه اول چه وظایفی دارند؟

صاحبان گروه اول دقیقاً مشابه اشخاص حقوقی یا شرکت‌ها به ارائه اطلاعات خود در اظهارنامه موظف‌اند. ما برای تکمیل اظهارنامه، «به ترتیب» موظف به ارائه اطلاعات هویتی و بانکی، معافیت‌ها، بخشودگی‌ها، مجوزها، شماره دفاتر روزنامه و کل، ارائه موجودی مواد و کالا طبق جدول استخراجی از سیستم حسابداری، اعلام میزان واردات و صادرات و خدمات ارائه‌شده، صورت سود و زیان، ترازنامه، اطلاعات اجاره املاک و در نهایت مشخص کردن فردی که اظهارنامه را تکمیل می‌کند، هستیم.

آیا صاحبان مشاغل گروه اول به نگهداری دفاتر پلمپ مکلف‌ اند؟

هرچند که صاحبان مشاغل گروه اول به تهیه و نگهداری دفاتر پلمپ قبل از شروع سال جاری مکلف‌اند (به استثنای مشاغل تازه تأسیس)، در صورتی‌که از سال قبل طی نامه‌ای به دبیرخانه سازمان امور مالیاتی، یک سیستم حسابداری مکانیزه (نرم افزار) را معرفی کرده باشند، لزوماً نیازی به دفاتر پلمپ برای ارائه به سازمان امور مالیاتی ندارند؛ هر چند که برای رعایت قوانین سازمان تأمین اجتماعی و قانون تجارت الزام به اخذ، پلمپ و نگهداری دفاتر تجاری وجود دارد. با ارائه ‌نامه مذکور به سازمان امور مالیاتی می‌توان به این ترتیب عمل کرد:

• ثبت و ضبط اسناد به صورت ماهیانه در دفتر روزنامه (درصورتی‌که پیش از این باید اسناد به طور روزانه ثبت می‌شدند)؛
• انتقال و ثبت اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر کل تا 15 روز بعد از ثبت در دفتر روزنامه یا 45 روز بعد از تاریخ وقوع رخداد؛
• لزوم امکان دسترسی کامل مسئول رسیدگی‌کننده به نرم‌افزار معرفی‌شده، در صورت اعلام سیستم مکانیزه به سازمان امور مالیاتی.

وظایف صاحبان مشاغل گروه دوم

مؤدیان گروه دوم وظایفی مشابه مؤدیان گروه اول دارند؛ با این تفاوت که موظف به اخذ و نگهداری دفاتر قانونی نیستند و به جای ارائه صورت سود و زیان و ترازنامه، به ارائه اطلاعات صورت درآمد و هزینه (خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوطه) موظف‌اند و مابقی اجزای اظهارنامه، مشابه گروه اول با ارائه اطلاعات هویتی و ذکر مجوزها و معافیت‌ها و بخشودگی‌ها آغاز می‌شود و با درج اطلاعات حساب‌های بانکی، موجودی مواد و کالا در اول دوره و طی دوره و پایان دوره، اطلاعات اموال و شرکا و وضعیت محل تجاری تکمیل می‌گردد و در نهایت با ذکر اینکه چه فردی با چه سِمَتی اظهارنامه را ارسال می‌نماید، ثبت و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. اگر نوع فعالیت به گونه‌ای باشد که بعضی از اطلاعات موجود نباشد، لزومی به پر کردن آنها نیست.

مشاغل گروه دوم چه وظایفی دارند

تبصره ماده 100 چیست و چه منافعی برای ما و سازمان امور مالیاتی دارد؟

هرساله سازمان امور مالیاتی به منظور تسهیل در فرایند وصول مالیات و بر اساس سیاست تسریع وصول مالیات از مؤدیان و با کمتر شدن حجم فعالیت مسئولین رسیدگی‌کننده، و به منظور مهیا کردن فرصت رسیدگی به پرونده‌های کلان‌تر در نظام جامع مالیاتی، مبتنی بر این سیاست مالیاتی، تسهیلاتی برای مؤدیان قائل می‌شود تا با پیشنهاد منافعی همچون پرداخت مالیات کمتر برای مؤدیان، اشخاص را به گزارشگری هر چه بهتر و سریع‌تر ترغیب نماید. در این میان، تبصره ماده 100 برای مؤدیان، یک شرایط مطلوب به شمار می‌رود.

وظایف صاحبان مشاغل گروه سوم

صاحبان مشاغل گروه سوم نیز مشابه گروه دوم ملزم به ارائه دفاتر روزنامه و کل نیستند و تنها تفاوت آنها با گروه دوم در این است که گروه دوم باید صورت کامل درآمد و هزینه را ارائه کنند، در صورتی که برای سازمان امور مالیاتی، صرفاً ارائه «خلاصه درآمد و هزینه» کفایت می‌کند و سایر تکالیف آنها در اظهارنامه مشترک است. این تکالیف از تکمیل اطلاعات هویتی آغاز می‌شود و با تکمیل جدول و اطلاعات معافیت مربوط به شخص، بخشودگی‌ها و مجوزهای فعالیت، تکمیل سایر اطلاعات معمول اظهارنامه خود به طور الکترونیکی و ارسال به سازمان امورمالیاتی تکمیل می‌گردد.

آیا اظهارنامه عملکرد باید به صورت الکترونیکی ارسال شود؟

بر اساس قوانین مالیاتی جاری، اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی باید به صورت الکترونیکی از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارائه شود. در شرایط خاص، مؤدیان می‌توانند از ارسال اظهارنامه به صورت چاپی یا پستی نیز استفاده کنند، اما این روش‌ها تنها در مواردی محدود و با رعایت مقررات خاص قابل قبول است. در صورت ارسال پستی، تاریخ ارسال و تأییدیه مرسوله بسیار اهمیت دارد و باید در بازه زمانی قانونی صورت گیرد.

با این حال، سازمان امور مالیاتی تأکید دارد که ارسال الکترونیکی اظهارنامه به دلیل سهولت در فرآیند رسیدگی، دقت در ثبت اطلاعات و کاهش خطاها، بهترین و سریع‌ترین روش است. همچنین، عدم ارسال اظهارنامه به‌صورت الکترونیکی می‌تواند مودی را با مشکلاتی در فرآیند بررسی پرونده مواجه کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود اظهارنامه خود را از طریق درگاه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی تسلیم کنید تا از مزایای آن بهره‌مند شوید و تکالیف قانونی خود را به‌موقع انجام دهید.