راه های فرار مالیاتی در ایران

اشخاص همواره به دنبال راههای فرار مالیاتی در ایران هستند، این موضوع البته صرفا شامل ایران هم نمیشود بلکه تمام دولت ها همواره اشخاصی را در کنار خود دارند که با دلایلی همچون نارضایتی از وضعیت معیشتی و خدماتی دولت دست به اینچنین رفتارهای متقلبانه‌ای می‌زنند، ما در این نوشتار سعی داریم تا به جوانب راههای فرار مالیاتی در ایران را به تفکیک راه حل بررسی کنیم،

راه های کاهش مالیات کارتخوان

در خصوص راه های کاهش مالیات کارتخوان شما می‌توانید در ابتدا اینتاکد خود را بر اساس مشاغلی ثبت کنید که ضریب یا نسبت سود فعالیت کمتری دارند یا پرونده خود را به صورت مشارکتی ثبت کنید، اما در کنار این راه‌حل‌ها باید به سوالات زیر پاسخ بدهید:

• آیا مبالغی که به حساب شما واریز می‌شود با شغلی که ثبت فرمودید مطابقت دارد یا خیر؟
• آیا کد پستی که در پرونده خود ثبت کرده‌اید با نوع فعالیت شما مطابقت دارد یا خیر؟
• در صورت احراز شغلی که در واقع مشغول به انجام آن هستید آیا تبعات زیر را می‌پذیرید؟
• جریمه کتمان درآمد یا اظهارات خلاف واقع
• اعمال مجازات های درجه شش طبق قانون مجازات اسلامی به واسطه گمراهی دولت
• و در آخر درگیر شدن شما با اداره مبارزه با پولشویی

در صورت تمایل می توانید جهت دریافت مشاوره فوری و راهنمایی و همچنین بهره مندی از خدمات مالیاتی، درخواست خود را با متخصصان دادیس به‌عنوان بهترین مشاور مالیاتی در تهران ثبت نمایید.

مقالات مرتبط: لایحه مالیاتی

 

پرداخت نکردن مالیات مغازه

پرداخت نکردن مالیات مغازه در زمان نقل و انتقال گریبان گیر شما خواهد شما و در کوتاه مدت نیز با توجه به عدم ارائه اظهارنامه مالیات عملکرد یا عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر شما مشمول 30% جریمه غیر قابل بخشودگی می‌شوید، شاید گمان کنید که با توجه به کثرت بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی مبنی بر بخشودگی جرائم مالیاتی این جریمه نیز قابل بخشودگی خواهد بود، اما تصریح می‌کنم که جریمه 30‌%ی عدم تسلیم اظهارنامه یا پرداخت نکردن مالیات مغازه در موعد مقرر خط قرمز سازمان امور مالیاتی و غیرقابل بخشودگی می‌باشد.

مقالات مرتبط: اظهارنامه مالیاتی کارتخوان

حکم شرعی فرار مالیاتی

از نگاه شرع، فرار مالیاتی عملی غیراخلاقی و ممنوع شمرده می‌شود، هرچند حکم آن به شرایط و قوانین مالیاتی هر کشور وابسته است. به‌طور کلی، در نظام‌های عادلانه، خودداری از پرداخت مالیات جایز نیست، مگر آنکه مالیات به‌صورت غیرمنصفانه یا ستمگرانه وضع شده باشد. در شرایط عادی، پرداخت مالیات به‌عنوان بخشی از حق‌الناس و مسئولیت اجتماعی و دینی شناخته می‌شود. از این‌رو، پیروی از قوانین مالیاتی منصفانه برای مسلمانان واجب است و اجتناب از هرگونه تخلف مالیاتی، به‌عنوان نشانه‌ای از تعهد به عدالت و حقوق جامعه، مورد تأکید قرار می‌گیرد.

فرار مالیاتی به اقداماتی عمدی برای اجتناب از پرداخت مالیات‌هایی مانند مالیات دستگاه کارتخوان یا مالیات بر ارزش افزوده اطلاق می‌شود. این عمل از طریق روش‌های غیرقانونی نظیر مخفی کردن درآمد، ارائه گزارش‌های مالی ناصحیح یا بهره‌گیری از ترفندهای غیرمجاز انجام می‌شود. فرار مالیاتی، به‌عنوان یک تخلف جدی، درآمدهای دولت را کاهش داده و بر کیفیت خدمات عمومی مانند بهداشت، آموزش و توسعه زیرساخت‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. این رفتار ممکن است با ثبت معاملات غیرواقعی، استفاده از شرکت‌های صوری، انتقال غیرقانونی وجوه به خارج یا دستکاری اسناد حسابداری صورت گیرد و تبعات سنگینی به دنبال دارد.

فرار مالیاتی نه‌تنها به اقتصاد ملی لطمه می‌زند، بلکه نابرابری اجتماعی را تشدید می‌کند، دولت‌ها برای مهار این مشکل از ابزارهایی مانند بازرسی دقیق اسناد مالی، پیاده‌سازی سامانه‌های نظارتی دیجیتال و اعمال مجازات‌های سنگین بهره می‌برند.

مقالات مرتبط: مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده

نقش مالیات در تأمین عدالت اجتماعی

مالیات ابزاری کلیدی در اقتصاد و اجتماع برای توزیع منصفانه ثروت، کاهش شکاف طبقاتی و تأمین نیازهای عمومی کشور است. در نظام‌های اقتصادی پیشرفته، مالیات نه‌تنها اصلی‌ترین منبع درآمد دولت است، بلکه به‌عنوان اهرمی برای برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی عمل می‌کند. یکی از کارکردهای اصلی مالیات، کم کردن نابرابری‌های اقتصادی است. در جوامعی با شکاف طبقاتی بالا، دولت با دریافت مالیات بیشتر از افراد پردرآمد و تخصیص آن به حمایت از اقشار کم‌درآمد، عدالت اجتماعی را تقویت می‌کند. در بسیاری از کشورها، سیستم مالیاتی طوری طراحی شده که افراد با درآمد بالاتر، مالیات بیشتری پرداخت می‌کنند.

فرار مالیاتی از منظر فقه اسلامی

در فقه اسلامی، فرار مالیاتی عملی مذموم و حرام تلقی می‌شود، زیرا به بیت‌المال آسیب زده و عدالت اجتماعی را خدشه‌دار می‌کند. مالیات‌های قانونی که برای تأمین منافع عمومی و مدیریت جامعه وضع شده‌اند، از منظر شرع واجب بوده و پرداخت آن‌ها وظیفه‌ای دینی است. قرآن کریم در آیه‌ای مانند «وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ» (انعام: ۱۴۱) بر لزوم ادای حقوق مالی تأکید دارد. همچنین، روایاتی نظیر «لا ضرر ولا ضرار» در وسائل‌الشیعه، هرگونه تلاش برای شانه خالی کردن از تعهدات مالی را نفی می‌کند. فقهای شیعه با استناد به قاعده حفظ نظام اسلامی و ممنوعیت اخلال در نظم مالی جامعه، فرار مالیاتی را گناهی کبیره می‌دانند، زیرا به کاهش خدمات عمومی و تضییع حقوق نیازمندان منجر می‌شود. برخی مراجع تقلید نیز در شرایط خاص، مالیات‌های دولتی را هم‌ردیف خمس و زکات دانسته و بر وجوب پرداخت آن تأکید کرده‌اند.

مقالات مرتبط: مالیات پزشکان

وجوب پرداخت مالیات از دیدگاه شرعی

مالیات یکی از مهم‌ترین منابع تأمین بودجه دولت‌ها برای ارائه خدمات عمومی مانند بهداشت، آموزش و زیرساخت‌ها است. از منظر اسلام، پرداخت مالیات‌های عادلانه که در راستای مصالح عمومی وضع شده‌اند، تکلیفی شرعی محسوب می‌شود. دین اسلام بر حفظ حقوق بیت‌المال و رعایت عدالت تأکید دارد و هرگونه اقدامی که به تضییع این حقوق منجر شود، خیانت به جامعه تلقی می‌گردد. مالیات، زمانی که برای بهبود شرایط عمومی و خدمت به مردم هزینه شود، بخشی از حقوق اجتماعی است و خودداری از پرداخت آن به جامعه آسیب می‌رساند. بنابراین، رعایت قوانین مالیاتی منصفانه که با اصول اسلامی همخوانی داشته باشد، واجب است و به تحقق عدالت اجتماعی و پیشرفت کشور کمک می‌کند. در مقابل، فرار از مالیات‌های مشروع، عملی ناپسند و حرام است، زیرا به تضعیف بیت‌المال و نقض حقوق عمومی منجر می‌شود.

حکم فرار مالیاتی در اسلام

از دیدگاه فقه اسلامی، فرار مالیاتی به دلیل نقض قاعده حفظ نظام و ایجاد اختلال در نظم مالی جامعه، گناهی بزرگ محسوب می‌شود، زیرا این عمل به کاهش خدمات عمومی و محروم شدن نیازمندان از حقوقشان منجر می‌گردد. در نظام اسلامی، این تخلف نه‌تنها جرم قانونی است، بلکه نافرمانی از احکام شرعی نیز به شمار می‌آید. مراجع تقلید تأکید دارند که فرد خاطی، علاوه بر الزام به پرداخت مالیات معوقه، در صورت آگاهی از حرمت این عمل، باید توبه کند. این حکم تمامی روش‌های غیرقانونی مانند پنهان‌سازی درآمد، ارائه اسناد غیرواقعی یا بهره‌گیری از شیوه‌های غیرمجاز برای اجتناب از مالیات را دربرمی‌گیرد. چنین اقداماتی به دلیل آسیب به بیت‌المال و تضعیف عدالت اجتماعی، از منظر شرع قاطعانه ممنوع است.

مقالات مرتبط: تبصره ماده 100 سال 1404

تکلیف شرعی فردی که مرتکب فرار مالیاتی شده است

از نگاه شرع، فردی که به‌طور عمدی از پرداخت مالیات‌های قانونی خودداری کرده، موظف است فوراً برای جبران این تخلف اقدام کند. اولین گام، تسویه کامل بدهی مالیاتی همراه با جریمه‌های قانونی است، زیرا این اموال بخشی از بیت‌المال و حقوق عمومی جامعه اسلامی محسوب می‌شوند. پس از آن، توبه خالصانه ضروری است که شامل پشیمانی واقعی، تصمیم قاطع برای پرهیز از تکرار این عمل و جبران خسارات گذشته می‌شود. در صورتی که فرار مالیاتی به ضرر جامعه یا افراد منجر شده باشد، توصیه می‌شود با انجام کارهای خیر مانند کمک به نیازمندان یا مشارکت در امور خیریه، خسارت‌ها جبران گردد. این اقدامات نه‌تنها به اصلاح فرد کمک می‌کند، بلکه به حفظ عدالت اجتماعی و تقویت نظام مالی جامعه اسلامی یاری می‌رساند.

مقالات مرتبط: بخشودگی جرایم مالیاتی

نظر سایر ادیان درمورد فرار مالیاتی

در ادیان الهی، فرار مالیاتی عملی غیراخلاقی و مغایر با اصول دینی تلقی می‌شود. در مسیحیت، بر اساس کلام انجیل («حقوق قیصر را به ایشان برگردانید» – متی ۲۲:۲۱)، پرداخت مالیات وظیفه‌ای الهی است. در یهودیت، تورات (سفر تثنیه) بر ضرورت پرداخت مالیات عادلانه برای حمایت از جامعه تأکید دارد. در آیین زرتشت، اصل «پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک» رعایت قوانین مالی را دربرمی‌گیرد. در ادیان شرقی مانند بودیسم و هندوئیسم، فرار مالیاتی نقض «دارما» (تعهد اخلاقی) محسوب شده و نظم اجتماعی را مختل می‌کند. همه این ادیان، اجتناب از پرداخت مالیات را سرقت از جامعه و تخطی از احکام الهی می‌دانند که علاوه بر مجازات‌های دنیوی، عواقب اخروی نیز دارد. آموزه‌های مشترک ادیان نشان می‌دهد که پرداخت مالیات عادلانه، تکلیفی دینی و مدنی برای حفظ عدالت و پیشرفت جامعه است.

نظر مراجع تقلید در رابطه با فرار مالیاتی

نماینده آیت‌الله سیستانی

تقویت فرهنگ مالیاتی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، برای دستیابی به خودکفایی اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت، ترویج فرهنگ پرداخت مالیات امری حیاتی و غیرقابل‌چشم‌پوشی است.

حجت‌الاسلام سید جواد شهرستانی تأکید کردند: مشکل اصلی مسائل مالیاتی، ریشه نداشتن فرهنگ پرداخت مالیات در جامعه ماست. ایشان افزودند: از ابتدا وابستگی به درآمدهای نفتی داشتیم و باید بررسی شود چرا بخش‌های کشاورزی و صنعت ایران به سطح شایسته خود نرسیده‌اند. محصولات کشاورزی و معدنی کشورمان به‌صورت خام صادر می‌شوند و کشورهای دیگر با بسته‌بندی مناسب، آن‌ها را با قیمتی چندبرابر به فروش می‌رسانند. تقویت فرهنگ مالیاتی و توسعه زیرساخت‌های صنعتی و کشاورزی می‌تواند وابستگی به نفت را کاهش داده و اقتصاد ایران را به خودکفایی و شکوفایی برساند.

مقالات مرتبط: مالیات مشاغل چیست

نظر آیت‌الله سعیدی در خصوص فرار مالیاتی

مقابله با فرار مالیاتی اعتماد عمومی را تقویت می‌کند، تولیت آستان مقدس حضرت معصومه(س) و نماینده ولی فقیه در قم تأکید کردند: ناعادلانه است که تنها گروهی از مردم مالیات بپردازند و برخی افراد پردرآمد از این مسئولیت شانه خالی کنند. ایشان اظهار داشتند: مشاهده برخورد جدی با متخلفان مالیاتی، مردم را به نظام مالیاتی امیدوار می‌کند. آیت‌الله سعیدی افزودند: اطلاع‌رسانی شفاف درباره نحوه هزینه‌کرد درآمدهای مالیاتی در پروژه‌های عمومی، انگیزه مردم برای مشارکت در پرداخت مالیات را افزایش می‌دهد. این شفافیت و عدالت در اخذ مالیات، به تقویت اعتماد عمومی و بهبود همکاری مردم با دولت کمک می‌کند.

نظر آیت‌الله حسینی بوشهری در خصوص فرار مالیاتی

شناسایی متخلفان مالیاتی ضروری است، آیت‌الله حسینی بوشهری، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، اظهار داشتند: تقویت فرهنگ مالیاتی نیازمند شفافیت در گزارش درآمدهای مالیاتی و نحوه هزینه‌کرد آن‌هاست. اطلاع‌رسانی دقیق درباره مصارف مالیات، مشارکت مردم را افزایش می‌دهد. ایشان افزودند: اقتصاد ایران در گذشته به نفت وابسته بود و این امر مانع توجه به درآمدهای غیرنفتی شد. امروزه، بودجه کشور عمدتاً از مالیات تأمین می‌شود و کشورهای پیشرفته نیز با تکیه بر مالیات توسعه یافته‌اند. با توجه به تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، نباید تنها از مودیان مالیات گرفت، بلکه باید با شناسایی و برخورد با فراریان مالیاتی، عدالت در اخذ مالیات را تضمین کرد.

نظر آیت‌الله فاضل لنکرانی در خصوص فرار مالیاتی

رسانه‌ها در ترویج فرهنگ مالیاتی نقش کلیدی دارند، آیت‌الله فاضل لنکرانی تأکید کردند: برای اخذ مالیات باید افراد پردرآمد که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، شناسایی شوند. ایشان افزودند: برخی تصور می‌کنند مالیات غیرضروری است، حال آنکه مانند خمس و زکات، برای اداره کشور حیاتی و از فرایض دینی است. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار با اشاره به اهمیت مالیات در مدیریت کشورها، پیشنهاد کردند در دانشگاه‌ها دروس مرتبط با مالیات ارائه شود تا مردم آن را مانند قبوض آب و برق، وظیفه‌ای عادی بدانند. ایشان بر نقش رسانه‌ها، به‌ویژه صدا و سیما، در آگاه‌سازی مردم درباره فواید مالیات تأکید کرده و گفتند: فرار مالیاتی نه نشانه زرنگی، بلکه مدیون کردن خود به جامعه است.

مقالات مرتبط: ارسال اظهارنامه مالیاتی

نظر آیت‌الله سبحانی در خصوص فرار مالیاتی

سازمان امور مالیاتی با قاطعیت با فرار مالیاتی مقابله کند، آیت‌الله سبحانی، از مراجع تقلید، با اشاره به حجم بالای فرار مالیاتی در کشور، تأکید کردند که سازمان امور مالیاتی باید با شجاعت و جدیت با هرگونه تخلف مالیاتی برخورد کند. ایشان با استناد به نامه امام علی(ع) به مالک اشتر فرمودند: اصلاح نظام مالیاتی و وضعیت مودیان، کلید بهبود امور سایر بخش‌های جامعه است. این مرجع تقلید خواستار اخذ مالیات عادلانه از افراد پردرآمد بر اساس سیستمی منظم شدند تا بخشی از این درآمدها صرف توسعه کشور شود.

ایشان بر اهمیت فرهنگ‌سازی مالیاتی تأکید کرده و افزودند: مردم باید آثار ملموس پرداخت مالیات را در زندگی خود ببینند تا به ضرورت آن برای پیشرفت کشور ایمان بیاورند. آیت‌الله سبحانی همچنین اقدام سازمان امور مالیاتی در الزام پزشکان به استفاده از دستگاه کارت‌خوان را ستودند و خواستار گسترش آن به سایر مشاغل شدند.

مقالات مرتبط: همه چیز درباره اینتاکد مالیاتی

نظر آیت‌الله علوی گرگانی در خصوص فرار مالیاتی

اولویت با برخورد قاطع با فراریان مالیاتی پردرآمد است، آیت‌الله علوی گرگانی، از مراجع تقلید قم، بر لزوم ریشه‌یابی علل فرار مالیاتی و برخورد جدی با متخلفان تأکید کردند. ایشان اظهار داشتند: باید با افراد پردرآمدی که از پرداخت مالیات‌های کلان شانه خالی می‌کنند، قاطعانه برخورد شود. این مرجع تقلید با اشاره به ظرفیت‌های فراوان اقتصادی کشور، خواستار تکیه بر توان داخلی به‌جای درآمدهای نفتی شدند. ایشان افزودند: شفاف‌سازی نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها، انگیزه مردم برای مشارکت در پرداخت مالیات را افزایش می‌دهد. آیت‌الله علوی گرگانی تأکید کردند که اطلاع‌رسانی دقیق درباره مصارف مالیات، اعتماد عمومی را تقویت کرده و همکاری مردم در این زمینه را بهبود می‌بخشد.

نظر آیت‌الله نوری همدانی در خصوص فرار مالیاتی

مبارزه با فرار مالیاتی ضروری است، آیت‌الله نوری همدانی، از مراجع تقلید، بر اهمیت مالیات در اسلام تأکید کردند و گفتند: مالیات از دیرباز برای اداره جامعه و تأمین نیازهای اقتصادی ضروری بوده است. ایشان خواستار فرهنگ‌سازی برای توجه به خمس، زکات و مالیات در نظام اسلامی شدند و افزودند: رسانه‌ها باید مردم را از نقش مالیات در توسعه کشور آگاه کنند. این مرجع تقلید تأکید کردند: افراد پردرآمد موظف به پرداخت مالیات هستند تا با صرف آن در عمران شهرها و خدمات عمومی، عدالت اجتماعی برقرار شود. ایشان خاطرنشان کردند: در اسلام، افراد کم‌بضاعت از مالیات معاف‌اند و نباید شرایط یکسانی برای اقشار ضعیف و ثروتمند اعمال شود.

نظر حضرت آیت‌الله سیستانی در خصوص فرار مالیاتی

در پاسخ به سؤالی درباره فرار از مالیات فرمودند: اجتناب از پرداخت مالیات و عوارض جایز نیست و در صورت تعهد، باید به آن عمل شود. همچنین، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اظهار داشتند: هیچ فرد یا نهادی حق ندارد با پنهان‌سازی اطلاعات، از پرداخت مالیات و عوارض قانونی دولت اسلامی سر باز زند. ایشان در مورد پرداخت هزینه خدمات دولتی مانند آب و برق در دولت غیراسلامی که تبعیض قائل می‌شود، تأکید کردند: استفاده از این خدمات، پرداخت هزینه آن را واجب می‌کند، حتی اگر دولت غیراسلامی باشد. رعایت تعهدات مالیاتی، وظیفه‌ای شرعی و قانونی است.

مقالات مرتبط: اظهارنامه مالیاتی کارتخوان

نحوه گزارش فرار مالیاتی

موارد مشکوک به فرار مالیاتی را چگونه گزارش کنیم؟ سازمان امور مالیاتی طی سالهای اخیر سامانه‌ای با تصویب قانون سوت زنی طراحی و اجرایی کرده است، قانون سوت زنی بر مبنای ماده 219 که آئین نامه یا نحوه رسیدگی مالیاتی را برای مجریان قانون مقرر میدارد به تصویب رسیده است، پاداش سوت زنی تا یک درصد از ارزش فرار مالیاتی می‌باشد که بعد از وصول به عنوان پاداش به گزارشگر فرار مالیاتی پرداخت می کند و سازمان امور مالیاتی با توجه به منافعی که از این طریق حاصل کرده است به دنبال اصلاح آئین نامه می‌باشد تا این سقف را به ۵ درصد ارزش فرار مالیاتی افزایش دهد.

به گزارش رسانه مالیاتی ایران طی اظهارات آقای شاهین مستوفی رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی کشور، در سال ۱۴۰۲ حدود ۷۵۰ میلیون تومان پاداش برای ۱۳۰ نفری که در سامانه سوت زنی سازمان مالیاتی، گزارش‌های فرار مالیاتی را ثبت کرده بودند، پرداخت شده است.

آیا مشخصات شخص گزارش دهنده به سازمان امور مالیاتی مشخص می‌شود؟

طبق قانون سوت زنی در صورت درخواست شخص گزارشگر هیچ مشخصاتی از ایشان در پرونده مالیاتی درج نمی‌شود.

سامانه گزارش مالیاتی

https://www.intamedia.ir/tax-fraud

پیشنهاد میکنم با توجه به اهیمت نظر مراجع تقلید در خصوص فرار مالیاتی اطلاعات بیشتری در خصوص جایگاه ایشان در دیگر منابع داشته باشیم.