نحوه محاسبه مالیات
از روش‌های مرسوم برای نحوه محاسبه مالیات می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- رسیدگی مبتنی بر اظهارنامه ارسال‌شده و دفاتر و اسناد و مدارک مؤدی؛
- رسیدگی میدانی که بر اساس وضعیت ظاهری واحد اقتصادی برآورد می‌گردد؛
- حسابرسی براساس بانک جامع اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی که در زمان کتمان درآمد توسط مؤدی مورد استفاده قرار میگیرد؛
- حسابرسی براساس گردش حساب‌های تجاری و درگاه‌های بانکی (که همچنان در مرحله آزمون و خطاست و قانون جامعی برای آن تدوین نشده است)؛
- محاسبه مالیات بر اساس نسبت سود فعالیت که دراصل همان علی‌الرأس سابق است.
شایان ذکر است رسیدگی بر اساس اسناد و مدارک و اظهارنامه ارسال‌شده مناسب‌ترین نوع رسیدگی برای محاسبه مالیات است. قبل از سال 1395 چنین مرسوم بود که درصورت اطلاع از ضریب علی‌الرأس، مؤدیان از ارائه اسناد و مدارک مالیاتی خودداری می‌کردند تا درنهایت محاسبه مالیات بر اساس نوع شغل برای آنها در نظر گرفته شود که به این شکل مالیات کمتری نسبت به مالیات بر اساس رسیدگی یا سود و زیان پرداخت می‌کردند. اما امروز با توجه به جرائم ماده 169 یا صورت معاملات فصلی، جرائم عدم گزارشگری در سامانه مؤدیان (پیش‌رو) و دیگر موارد این‌چنینی باعث شده است تا مؤدیان نسبت به رویکرد علی‌الرأس سابق تجدیدنظر داشته باشند. ما در این نوشتار بر آنیم تا با نحوه محاسبه مالیات بر اساس مدل‌های مختلف بیشتر آشنا شویم.
در صورت تمایل می توانید جهت دریافت مشاوره فوری و راهنمایی و همچنین بهره مندی از خدمات مالیاتی، علاوه بر تماس تلفنی می‌توانید درخواست خود را در صفحه نحوه رسیدگی مالیاتی(لینک مرتبط) ثبت نمایید.
روش محاسبه مالیات
یکی از سؤالات رایج مؤدیان، درباره روش محاسبه مالیات در بازرسی انجام‌شده توسط مأموران سازمان امور مالیاتی یا روش محاسبه مالیات در رسیدگی میدانی است. به‌طور کلی این سؤال یک جواب کاملاً عامیانه دارد؛ به‌این‌ترتیب که اگر شما در اتاقی رفت‌وآمد نداشته باشید، قطعا برق‌های اتاق را خاموش می‌کنید. همین دیدگاه درخصوص یک ملک تجاری نیز صادق است. اگر کسب و کار شما رونق داشته باشد، به همان نسبت اقدام به خرید تجهیزات اداری و کارمند استخدام می‌کنید؛ متقابلا تجهیزات اداری شما تعیین‌کننده تعداد کارمند‌های شماست. به‌عبارتی برای حسابرس مالیاتی تمام عوامل رفاهی در یک واحد اقتصادی حائز اهمیت است که از جمله میزان مصرف برق، تعداد دستگاه‌های خنک‌کننده (اسپیلت)، تعداد کارمندان، موقعیت تجاری واحد اقتصادی شما (لوکیشن) و در نهایت، مهم‌ترین موضوع، متراژ واحد اقتصادی یا تجاری شماست. شاید مجدداً بپرسید آیا این مبنای محاسبه مالیات صحیح است؟ بهتر است در جواب رجوع کنم به ضرب‌المثل قدیمی، آنکه بامش بیش، برفش بیش. قطعاً شما نیز با توجه به میزان درآمد خود کارمند استخدام می‌کنید و موقعیت مکانی یا متراژ واحد خود را تعیین می‌کنید، که مجری قانون و قانون‌گذار نیز به این مهم واقف است.
البته در نظر داشته باشیم که اگر شما اسناد و مدارک قابل اتکایی داشته باشید، قطعا حسابرس مالیاتی نمی‌تواند مالیات را مبتنی بر برآورد تعیین نماید.
نحوه محاسبه مالیاتی
مبنای محاسبه مالیات
مبنای محاسبه مالیات، اظهارنامه ارسالی توسط مؤدیان است. البته درصورت عدم انجام تکالیف قانونی توسط مؤدیان، سازمان امور مالیاتی براساس بانک جامع اطلاعاتی مالیاتی، اظهارنامه مؤدیان را برآورد مینماید. اما سؤال مهم این است که درصورت عدم ارائه اظهارنامه در موعد مقرر، آیا امکان ارائه مجدد اظهارنامه وجود دارد؟ پاسخ به این سؤال را باید در متن ماده 97 جستجو کرد. (درصورت اعتراض مؤدی، چنانچه ظرف مدت سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مؤدی طبق مقررات این قانون رسیدگی خواهد شد.) اما اینکه جرائم عدم تسلیم اظهارنامه به قوت خود باقی است یا خیر؟ باید تصریح کنم که جریمه عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر جزو جرائم غیرقابل‌بخشودگی است. اما نکته حائز اهمیت موضوع جریمه نیست؛ زیرا به‌این‌ترتیب با ارائه اظهارنامه می‌توانید مبنای محاسبه مالیات را به‌سمت تعیین مالیات بر اساس رسیدگی توسط ممیز مالیاتی سوق دهید و در صورت داشتن اسناد و مدارک کافی و قابل دفاع، مالیات قابلقبولی را پرداخت نمایید.
نحوه رسیدگی مالیاتی
نحوه رسیدگی میدانی و رسیدگی اداری
رسیدگی به مالیات با ابلاغ واقعی یا ابلاغ قانونی (لینک مربوط به نوشتار نحوه ابلاغ مالیاتی) به مؤدی شروع میشود. به‌این‌ترتیب که در برگه ابلاغ واقعی یا طی تماس تلفنی با مؤدی، نحوه و روز رسیدگی به مؤدی مشخص میشود. رسیدگی به دو صورت انجام میشود: رسیدگی در محل کار مؤدی برای پرونده‌هایی که اظهارنامه مؤدی نشان‌دهنده فروش کالا یا ارائه خدمات حائز اهمیت است و رسیدگی اداری که با دعوت از مؤدی در سازمان امور مالیاتی صورت میگیرد. تفاوتی ندارد که ممیز مالیاتی به واحد شما مراجعه کند یا شما به سازمان امور مالیاتی مراجعه فرمایید؛ به هر شکل مؤدیان موظف‌اند درصورت اطلاع از زمان رسیدگی، تمام اسناد و مدارک خود را به‌منظور رسیدگی طبق برگ درخواست اسناد و مدارک در اجرای بند 2 ماده 97 قانون مالیات‌های مستقیم ارائه نمایند.
مشاوره نحوه رسیدگی مالیاتی
قبل از اینکه به مشاوره درخصوص نحوه رسیدگی مالیاتی بپردازیم، در نظر داشته باشیم که هزینه پیشگیری در حوزه درمان یا حوزه‌های اقتصادی همواره تفاوت چشمگیری نسبت به ضرر و زیان‌های ایجادشده دارد. اما به‌طور کلی مرسوم است که ما همیشه بعد از اینکه دچار ضرر و زیان شدیم، با متخصصان امر شروع به مشورت میکنیم. این موضوع به‌کرات برای ما اتفاق می‌افتد تا زمانی که متوجه اهمیت تخصص در حوزه سلامت یا حوزه‌های حقوقی شویم. هرچند که در این نوشتار و نوشتارهای پیوسته (با توجه به لینک‌های مرتبط) سعی داشتیم تا نیاز شما از مشاوره به حداقل برسد، اما با توجه به پیچیدگی در حوزه‌های اقتصادی مختلف، همواره توصیه میکنیم که در جمع‌بندی‌های خود از یک مشاوره مالیاتی بهره بگیرید.
روش محاسبه مالیات
اسناد مدارک لازم جهت رسیدگی مالیاتی
در اجرای بند 2 ماده 97، مؤدیان موظف‌اند نسبت به ارائه اسناد و مدارک لازم برای رسیدگی مالیاتی در موعد مقرر اقدام فرمایند؛ در غیر این صورت، ممیز مالیاتی در جایگاه قضاوت با ابهام قابل‌توجه روبه‌رو خواهد بود و درمقابل نیز در صورت ارائه هریک از موارد ذیل حسابرس مالیاتی موظف است مواردی را که دریافت و بررسی شده است، با جزئیات کامل در صورتمجلس قید نماید:
- دفاتر قانونی از جمله دفاتر روزنامه و کل، دفتر معین یا مشاغل؛
- ترازنامه و صورت‌حساب سود و زیان (که این مهم در اظهارنامه نیز تعبیه شده است)؛
- کلیه فاکتورها و اسناد و مدارک مربوط به خرید و فروش (ممیز مالیاتی در رسیدگی موظف است در صورتمجلس درج نماید که صورت‌حساب‌های فروش و ارائه خدمات از شماره .... تا شماره .... ارائه و بررسی گردید).
- اسناد، مکاتبات و لیست مرتبط واردات و صادرات کالا و خدمات (به‌خصوص اسناد مربوط به ورود و خروج ارز از کشور)؛
- صورت‌حساب‌های بانکی (توجه داشته باشید که صورت‌حساب‌های بانکی در زمان ارائه به ممیز مالیاتی باید به‌تفکیک در صورتمجلس با قید شماره‌حساب درج گردد؛ به‌عبارتی ممیز مالیاتی باید درج نماید که شماره‌حساب‌های شماره ... و شماره ... و .... دریافت و بررسی گردید)؛
توجه: شماره‌حساب‌های بانکی از این حیث حائز اهمیت‌اند که در صورت دعوت به رسیدگی به تراکنش‌های بانکی شما با ارائه صورتمجلس مذکور مجدداً موردرسیدگی قرار نمی‌گیرد.
- جدول بهای تمام‌شده، صورت گردش مواد، آنالیز محصول و کالای تولیدشده؛
- صورت‌جلسات هیئت‌مدیره و تغییرات در موضوعیت واحد تجاری؛
- صورت ریز هزینه‌ها و دیگر موارد که با کلیک بر روی فایل PDF مربوط به برگ درخواست اسناد و مدارک یا بند 2 ماده 97 (لینک مرتبط) می‌توانید آن را ذخیره نمایید.
توجه داشته باشید که تمام موارد قید گردد و حتما ذیل صورتمجلس نزد شما بسته شود.
اما مهم‌تر اینکه درصورت درخواست حسابرس مالیاتی مبنی بر به‌امانت‌گرفتن اصل اسناد و مدارک، حتماً از ایشان رسید بگیرید تا سازمان امور مالیاتی مسئولیت حفظ و حراست از اسناد و مدارک شما را عهده‌دار شود.
نحوه رسیدگی مالیاتی
-
آیا بعد از زمان رسیدگی، امکان ارائه اسناد و مدارک و دفاتر وجود دارد؟
امکان ارائه اسناد و مدارک بعد از رسیدگی مالیاتی، سؤالی است که مؤدیان اغلب با آن مواجه میشوند. اما باید در نظر داشته باشیم که راجعبه چه اسناد و مدارکی صحبت میکنیم؟ در صورتی که منظور شما دفاتر روزنامه و کل باشد، باید در نظر بگیریم که حسابرس مالیاتی چه اظهارنظری در صورتمجلس داشته است؛ چراکه دفاتر نانویس در حکم عدم ارائه دفاتر است. اما در صورتی که بتوانیم ثابت کنیم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک امکانپذیر نبوده است، مسئولان رسیدگی موظف به رسیدگی مجدد میباشند.
توجه داشته باشید که اگر ادله قابلقبولی برای تأخیر در ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک نداشته باشید، در این صورت دفاتر و اسناد و مدارک پذیرفته میشود و رسیدگی مجدد صورت میگیرد و صرفاً جرائم عدم ارائه اسناد و مدارک در موعد مقرر به قوت خود باقی است.
-
آیا امکان پست اظهارنامه عملکرد و لایحه دفاعیه وجود دارد؟
از این نظر همواره اداره پست جمهوری اسلامی ایران یک نهاد پذیرفته برای مراودات مالی است. با توجه به اینکه زیرساخت اینترنت متعلق به ایران نیست، درنتیجه همواره در قانون، ارائه کتبی اسناد و مدارک یا بهرهگرفتن از پست به شرط داشتن کد رهگیری (بهانضمام عکس از اطلاعات درجشده روی پاکت پستی که اداره پست الصاق مینماید) امکانپذیر است. البته که این موضوع شامل ارسال اظهارنامه حقوق، اظهارنامه ارزش افزوده، صورت معاملات فصلی و دیگر موارد نیز میشود.
و اما دلیلی که ارائه برخط(آنلاین) اسناد و مدارک بعنوان یک اولویت قرار دارد این است که در صورت پست اسناد و مدارک ممیز مالیاتی شخصا موظف به درج اطلاعات دریافت شده در سامانههای سازمان امور مالیاتی میباشد.
