برای بررسی مفهوم مالیات بر ارزش افزوده با این سوال شروع میکنیم، آیا در دسترس بودن یک مشاور مالیاتی یا وجود یک موسسه مالیاتی در موقعیت مکانی که به آن نیاز دارید برای شما ارزش افزوده ایجاد میکند یا خیر؟ طبیعتا پاسخگویی به سوال شما در کوتاهترین زمان، به جای اینکه شروع شخصا شروع به مطالعه و یادگیری قوانین کنید باعث ایجاد یک ارزش افزوده میشود.
اما اگر صحبت ما در خصوص یک محصول باشد، به طور مثال تحریر یک لایحه مالیاتی همچون یک ابزار میتواند باعث تعدیل مالیاتی که ممیز مالیاتی در برگ مطالبه و برگ تشخیص برای شما مقرر کرده است بشود.
اما مالیات بر ارزش افزوده کارکردهای دیگری همچون کنترل رفتار مصرف کننده و کنترل بر فرآیند و چرخه اقتصاد نیز دارد، هر چند که رفته رفته مالیات بر ارزش افزوده بهعنوان ابزاری برای ایجاد سرمایه درگردش برای دولتها تبدیل شد. در این نوشتار سعی کردیم با توجه به آخرین تغییرات قانون صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده را برای مشاغل بازرگانی، خدماتی و تولیدی تدوین کنیم.
مقالات مرتبط: مشاور مالیاتی در پاسداران

ارزش افزوده Value addedچیست؟
در کوتاه ترین پاسخ میتوان گفت: ارزش افزوده value added ایجاد کننده یک مزیت در پاسخ به یک تقاضا یا نیازمندی است، این مزیت برای شما میتواند یک محصول یا خدمات مهندسی شده یا حتی یک محصول یا خدمات در دسترس باشد، در نتیجه قانون مالیات بر ارزش افزوده تمام نیازهای مصرف کنندگان را پوشش میدهد.
با توجه به اینکه این نوشتار یک محتوای مالیاتی است، به طور خلاصه باید گفت ایجاد ارزش افزوده خدمات و محصولات ابزاری برای کنترل رفتار مصرف کننده و نظارت بر فرآیند چرخه اقتصاد است اما در عمل ایجاد کننده سرمایه در گردش برای دولت شد، البته ساختار اطلاعاتی به سمت و سویی میتواند میل کند که دولت با اطلاعاتی که از مسیر کالاها دارد از احتکار و تاثیر منفی بر بازار جلوگیری کند که پیش بینی میشود این رویکرد در 5 سال پیش رو محقق شود.
تعریف قانون مالیات بر ارزش افزوده
قانون مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات چند مرحله ای است که تمام چرخه اقتصاد را پوشش میهد در این نظام مالیاتی خریدار مکلف به پرداخت 10% از بهای تمام شده خرید به عنوان مالیات بر ارزش افزوده خرید که به عنوان اعتبار مالیاتی ایشان لحاظ میشود و دریافت 10% از بهای فروش از خریدار به عنوان مالیات بر ارزش افزوده فروش میباشد، مابه تفاوت ارزش افزوده خرید و فروش در صورتی که ارزش افزوده پرداختی بیشتر از مبلغ دریافتی باشد اعتبار مالیاتی و چنانچه مبلغ دریافتی بیشتر باشد بدهی مالیات بر ارزش افزوده به دولت تلقی میگردد.
به بیانی ساده اگر مبلغ دریافتی شما از بابت ارزش افزوده بیشتر از مبلغ. پرداختی شما باشد این مبلغ به نوعی یک امانت نزد شما است.
مقالات مرتبط: مهلت ارسال ارزش افزوده تابستان 1404

ارزش افزوده مسافران خارجی
مسافرانی که مقیم ایران نیستند میتوانند برای خریدهایی که مشمول ارزش افزوده هستند صورت حساب دریافت کنند و چنانچه ظرف 2 ماه از تاریخ صدور صورتحساب از کشور خارج شوند مالیاتی بر ارزش افزودهای که به استناد فاکتور رسمی پرداخت کردهاند، در گمرک به ایشان پرداخت میشود.
انواع مالیات بر ارزش افزوده
انواع مالیات بر ارزش افزوده شامل مالیات بر ارزش افزوده تولید، مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش، مالیات بر ارزش افزوده خدمات، مالیات بر ارزش افزوده هوای پاک که همان عوارض سبز هم نامیده میشود، مالیات بر ارزش افزوده کالاهای آسیب رسان هر یک در تعریف مجزایی قرار میگیرند.
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی از مابهتفاوت مبلغ ارزش افزوده پرداختی در زمان خرید و مبلغ ارزش افزوده دریافتی در زمان فروش بدست میآید، هر چند که مصرف کننده نهایی کالایی که خریداری میکند متفاوت از کالایی میباشد که تولید کننده خریداری میکند، اما هر دو کالا یا محصولی را خریداری میکنند که خواسته آنها را برآورده میکند، در نتیجه در زمان خرید ارزش افزوده پرداخت میکنند و تولیدکننده در زمان فروش نیز بر همین مبنا ارزش افزوده دریافت میکند.
مالیات بر ارزش افزوده مصرفی
مالیات بر ارزش افزوده مصرفی را در زمان خرید پرداخت میکنید که اعتبار شما نزد سازمان امور مالیاتی محسوب میشود، چنانچه شما در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده باشید و مشمول ارزش افزوده نیز باشید، میتوانید مبالغ پرداختی را از سازمان امور مالیاتی دریافت کنید یا به عنوان پیش پرداخت مالیات عملکرد شما لحاظ بشود، یا به طور معمول از بدهکاری ارزش افزوده دریافتی در زمان فروش محصول کسر میگردد.
اما اگر مصرف کننده نهایی هستید، ارزش افزوده پرداختی توسط شما به عنوان بهای تمام شده کالای خریداری شده لحاظ میگردد.
مالیات بر ارزش افزوده درآمد
طبیعتا فعالان اقتصادی به جز اشخاص معاف و برخی از خرده فروشان که با مصرف کننده نهایی در ارتباط هستند مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
شاید اینجا تصور کنید که فعالیت خود را خرده فروشی ثبت میکنیم و از زیر بار مالیات بر ارزش افزوده خارج میشویم، اما نکتهای که باید برای شما حائز اهمیت باشد این است که در سال 1404 چنانچه فروش شما به سقف 14.400 میلیون تومان (چهارده میلیارد و چهارصد میلیون تومان) برسد، از نظر سازمان امور مالیاتی شما دیگر خرده فروش نیستید و مشمول در مالیات بر ارزش افزوده روی کالاهایی هستید که به فروش میرسانید.
مقالات مرتبط: مالیات شرکت منحل شده

چه کسی مسئول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است؟
تمام دریافت کنندگان کالا و خدمات مشمول پرداخت ارزش افزوده هستند به شرط اینکه شخص مقابل مشمول دریافت ارزش افزوده باشد، طبیعتا در این صورت دریافت کننده کالا و خدمت مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیست، بهعبارتی اشخاص یا فعالیتهای معاف طبق قانون اجازه دریافت ارزش افزوده ندارند و چنانچه ارزش افزوده دریافت کنند طبق تبصره 2 ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده معادل 2 برابر مبلغ دریافتی مشمول جریمه میشوند.
برای مشاوره تخصصی با مشاور مالیاتی در غرب تهران میتوانید با همکاران ما در موسسه مالیاتی دادیس تماس بگیرید.
استعلام مالیات بر ارزش افزوده
استعلام مالیات بر ارزش افزوده از 2 منظر قابل بررسی است،
- آیا فروشنده یا ارائه کننده خدمات از حد مجاز اعتبار خود عدول کرده است یا خیر؟
- فروشنده یا ارائه کننده خدمات آیا امکان دریافت ارزش افزوده را دارد؟
- بدهی مالیات بر ارزش افزوده شما چه مبلغی است
ما تا زمان رسیدگی توسط ممیز مالیاتی که در حال حاضر رسیدگیهای به مبلغ ارزش افزوده به صورت سیستمی انجام میشود،
شما کاربر گرامی میتوانید سوالات خود را در قسمت پایین هر مقاله مطرح نموده و پاسخ سوال مالیاتی خود را به سرعت دریافت نمایید. و یا اینکه جهت دریافت پاسخ سوالات مالیاتی خود از طریق مشاور مالیاتی آنلاین با کارشناسان مجموعه دادیس تماس بگیرید.
همچنین میتوانید از طریق پیامرسان واتساپ پیام خود را ارسال کنید و ضمن دریافت جواب سوال خود، تصاویر و یا مدارک مرتبط را نیز دریافت کنید.
مهلت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
طبق ماده 4 قانون مالیات بر ارزش افزوده مهلت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده تا پایان ماه بعد از پایان هر فصل است، البته این موضوع با توجه به اجرایی شدن قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان این بازه زمانی کمی به تعویق افتاد، به این صورت که شما ظرف 12 روز فرصت ارسال فاکتور فروش به سامانه مودیان را دارید و ظرف یک ماه بعد از ارسال فاکتور به سامانه خریدار فرصت تائید یا رد صورت حساب دریافتی را دارد،
بر همین اساس مهلت قانونی پرداخت مالیات بر ارزش افزوده از پایان ماه بعد از پایان هر فصل به 2 ماه بعد از پایان هر فصل تغییر کرد،
اما سازمان امور مالیاتی طی رویکردی بخشودگی جرائم مالیات عملکرد و ارزش افزوده را منوط به پرداخت مالیات برارزش افزوده مؤدیان تا پایان ماه بعد از پایان هر فصل کرد، در همین راستا با عنوان جایزه خوش حسابی تمام تخفیفهای لازم را نیز برای مؤدیان خوش حساب قائل شد.
مقالات مرتبط: قانون مالیات بر سوداگری و سفته بازی

ارسال اظهارنامه ارزش افزوده ۱۴۰۴
مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده 1404 برای دوره مالی فصل تابستان تا 25 آبان ماه 1404 مقرر گردیده است
لیست مشاغل مشمول ارزش افزوده
در خصوص مشاغل مشمول ارزش افزوده مقاله ای تحت این عنوان در وب سایت دادیس منتشر شده است که پیشنهاد میکنم با توجه به گستردگی موضوع به مقاله مربوطه مراجعه بفرمائید.
صرفا به این نکته مهم اشاره کنم که شاید شما با مراجعه به جدول اینتاکدهای خود این برداشت را داشته باشید که با انتخاب خرده فروشی دیگر مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستیم، اما حتما در نظر داشته باشید چنانچه گردش مالی شما در سال 1404 بیشتر از 14.400 میلیون تومان (چهارده میلیارد و چهارصد هزار تومان) بشود شما عمده فروش تلقی میشوید و مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده خواهید بود.
مقالات مرتبط: چه کسانی مشمول ارزش افزوده هستند
لیست مشاغل معاف از ارزش افزوده
طبق ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده لیست مشاغل معاف از ارزش افزوده مشخص شده است، اما این قانون برای جلوگیری از تورم مضاعف برای برخی از کالاها که به لحاظ فرهنگی مثل صنعت چاپ کتاب، حوزه سلامت به واسطه مسئولیت دولت در مقابل مردم و حوزه کالاهای استراتژیک مثل نیازهای اولیه تغذیه مردم ارزش افزوده را حذف کرده است تا از تورم مضاعف در این حوزهها جلوگیری کند
در نظر داشته باشید چنانچه اشخاص معاف از ارزش افزوده از شما مالیات بر ارزش افزوده مطالبه کنند.
مقالات مرتبط: چه کسانی معاف از ارزش افزوده هستند
ماده 26 ارزش افزوده درباره چیست؟
موضوع ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده در خصوص فلزات گرانبها از جمله طلا، کالاهای نفتی از جمله بنزین و نفت و کالاهای آسیب رسان به سلامت جامعه از جمله سیگار میباشد،
مقالات مرتبط: مالیات بلاگرها و اینفلوئنسرها
ارزش افزوده کالاهای آسیب رسان
بر مبنای بخشنامه ذیل به شماره 502/1404/200 به تاریخ 17/06/1404 مقرر شد مالیات بر ارزش افزوده کالاهای آسیب رسان 2% علاوه بر نرخ معممول مالیات بر ارزش افزوده دریافت شود
نوشابههای قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیب رسان به سلامت
نوشابه های قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیب رسان به سلامت (بهاستثنای کالاهای موضوع بند «ت» این ماده) تولید داخل مشمول مالیات و عوارض با نرخ شانزدهدرصد (%16) و واردات آنها مشمول مالیات و عوارض با نرخ سی و شش درصد (%36) میباشند. فهرست کالاهای موضوع این بند و واحدهای تولیدکننده آنها حداکثر دوماه پس از ابلاغ این قانون به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حداکثر یکماه بعد از آن توسط کارگروهی مرکب از نمایندگان تامالاختیار وزارتخانه مزبور، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی تصویب میشود. تغییرات فهرست موردنظر تا انتهای دیماه هر سال (برای اجراء در سال بعد) به ترتیب فوق تصویب و توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای اجراء اعلام میگردد. در صورت عدم تصویب فهرست مزبور در مهلت مقرر، فهرست پیشنهادی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پس از تأیید شورایعالی سلامت و امنیت غذایی، ملاک عمل است.انواع سیگار و محصولات دخانی
انواع سیگار و محصولات دخانی بهشرح زیر مشمول مالیات و عوارض میشوند:
1ـ سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخلی، بیست و پنج درصد (%25);
2ـ سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل با نشان بینالمللی که فهرست آن هر سال توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تهیه و با تصویب هیأت وزیران ابلاغ میشود، چهلدرصد (%40);3ـ سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی، شصت و پنجدرصد (%65);
4ـ توتون خام وارداتی دهدرصد (%10);
5ـ توتون فرآوری شده وارداتی (خرمن توتون) سی و پنجدرصد (%35);
تبصره 1ـ نرخهای تعیینشده از سال دوم اجرای قانون هر سال پنج واحد درصد افزایش مییابد تازمانی که نرخ مذکور برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل به پنجاه و پنج درصد (%55)، برای تولیدات داخل با نشان بینالمللی به نود و پنجدرصد (%95) و برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی به یکصد و بیست و پنجدرصد (%125) برسد.
تبصره 2ـ تولیدکنندگان سیگار و محصولات دخانی مکلفند از زمان لازمالاجراءشدن این قانون، قیمت خرده فروشی و تاریخ تولید را بر روی پاکت بستهبندی محصولات دخانی درج کنند. در صورت تخلف از حکم این تبصره، اعتبار مالیاتی مربوط، پذیرفته نمیشود و مشمول مالیات و عوارض فروش به نرخهای مذکور است.

فهرست کالاهای آسیب رسان
| دسته بندی | کالا | شماره استاندارد ملی | مصادیق |
| فرآوردههای گوشتی و غذاهای آماده مصرف | انواع سوسیس و کالباس | 2303 | انواع سوسیس و کالباس گوشت و مرغ با درصدهای متفاوت |
| ژامبون (فرآوردههای گوشتی عملآوریشده پخته) | 5753 | انواع فرآورده گوشتی عملآوریشده پخته با درصدهای متفاوت | |
| انواع ساندویچ و پیتزای دارای سوسیس و کالباس و ژامبون | 9417 | انواع ساندویچ و پیتزای حاوی سوسیس و کالباس و ژامبون آماده مصرف منجمد و غیرمنجمد (سایر ساندویچها و پیتزاها مشمول فهرست نمیباشد) | |
| انواع سمبوسه و فلافل آماده شده | فلافل 11073 | – | |
| سمبوسه فاقد شماره استاندارد | |||
| پنیر پیتزای پروسس و تاپینگ پیتزا | پنیر پیتزای پروسس 13526 | – | |
| تاپینگ پیتزا 15696 | |||
| نوشیدنیها و فرآوردههای آنها | انواع نوشابه گازدار با/یا بدون قند | 1250 | انواع نوشابه گازدار طعمدار رنگی، طعمدار بیرنگ، میوهای و کولا با/یا بدون قند/شیرینکننده جایگزین (زیرو، لایت، کمکالری) |
| نوشابه انرژیزا | 6693 | – | |
| نوشیدنی مالت (ماءالشعیر) طعمدار و نوشیدنی عصاره گندم طعمدار (فاقد شماره استاندارد ملی) | نوشیدنی مالت 2279 | – | |
| انواع نوشیدنیهای میوهای گازدار با و بدون گاز با محتوای آب میوه 25 درصد و کمتر (با یا بدون شماره استاندارد ملی) | گازدار 14345 | – | |
| بدون گاز 2837 | |||
| انواع شربت میوهای و غیرمیوهای (طبق استاندارد ملی مربوطه)، شربتهای تزیینی و انواع نوشیدنی و نوشابههای غیرمیوهای | شربتهای تزیینی 20456 | – | |
| فرآوردههای یخی خوراکی | 3964 | – | |
| انواع پودر نوشیدنی فوری | 4714 | – | |
| روغنها | روغن مصرفی خانوار (روغن نیمهجامد) | 9131 | منظور روغنهای نیمهجامد مصرفی صنایع و خانوار (سایر روغنها مشمول فهرست نمیباشد) |
| سایر اقلام خوراکی | مایونز و سسهای سرد | 2454 | انواع سس مایونز و سسهای سرد |
| فرآوردههای سرخشده در روغن بر پایه سیبزمینی، غلات و حبوبات، چیپس و خلال سیبزمینی | چیپس و خلال سیب زمینی 3764 | انواع چیپس و خلال سیبزمینی و انواع اسنک | |
| فرآوردههای سرخشده بر پایه سیبزمینی، غلات و حبوبات 12099 | |||
| انواع فرآورده حجیمشده بر پایه بلغور و آرد ذرت | 2880 | انواع پفک | |
| شیرینیهایتر | فاقد شماره استاندارد | – | |
| فرآوردههای کاکائویی | 12018 | انواع فرآوردههای کاکائویی مانند شکلات صبحانه، انواع دراژه، فرآورده کاکائویی با مغز ویفر | |
| تافی و آبنبات | 711 | انواع تافی و آبنبات با و بدون قند | |
| دخانیات | سیگار و محصولات دخانی | – | – |
| کالاهای آرایشی | فرآوردههای آرایشی تاتو و فرآوردههای طراحی پوست | – | – |
| فرآوردههای رنگ مو (permanent) و بیرنگکننده مو دکلره | – | – | |
| فرآوردههای صافکننده، فرکننده و کراتینهکنندههای مو (permanent) | – | – | |
| فرآوردههای کاشت ناخن | – | – | |
| خدمات آسیبرسان | خدمات برنزهسازی پوست از طریق اشعه ماورای بنفش (سولاریم) | – | تبلیغ این خدمت ممنوع است و ارایه این خدمت از سوی غیر پزشک به طور کلی غیرمجاز میباشد. |
| داروهای با احتمال سوء مصرف | – | – | هیچ دارویی برای سال 1404 پیشنهاد نشد |
نرخ مالیات بر ارزش افزوده طلا و جواهر ۱۴۰۴
نرخ مالیات بر ارزش افزوده طلا و جواهر 1404 به 2 بخش قابل تقسیم است
- اصل طلا و جواهر (مبتنی بر وزن کالا) طبق ماده 9 و ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف از ارزش افزوده است،
- اجرت ساخت (مابه تفاوت مبلغ طلای خام و طلای ساخته شده) ارزش افزوده مشمول 10% مالیات بر ارزش افزوده میباشد.
در زمان خرید طلا به این موضوع توجه داشته باشید در صورتی که فروشنده فاکتور رسمی شامل مشخصات کامل خود را به شما ندهد شما متقابلا تکلیفی به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده روی اجرت ساخت نیز ندارید.
مقالات مرتبط: نحوه محاسبه مالیات اجاره 1404
نرخ صفر مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
ما در نظام مالیات بر ارزش افزوده موضوعی تحت عنوان نرخ صفر مالیات بر ارزش افزوده نداریم، اما در خصوص مالیات عملکرد با توجه به اینکه شما در شهرک های صنعتی یا منطق کمتر توسعه یافته وظایفی که دولت عهده دار آنها است را انجام میدهید دولت نیز در مقابل در صورت انجام تکالیف قانونی مالیاتی مالیات با نرخ صفر را قائل میشود.
اما نظام مالیات بر ارزش افزوده ما تعریفی تحت عنوان معافیت مالیاتی داریم که در خصوص کالاها استراتژیک، کالاهای اساسی که با معیشت جامعه در ارتباط است و مواردی که تورم در آنها میتواند منافع عمومی را تحت تاثیر قرار بدهد.
در خصوص مفهوم تولید و ارزش افزوده پیشنهاد میکنیم در دیگر منابع معتبر نیز مطالعه داشته باشید.
